Kıssa-i mûsâ (metin-dil incelemesi-dizin)

Abstract

Konumuz olan metin, Kıssa-i Mûsâ, 16. yüzyıl metnidir ve Eski Anadolu Türkçesi özellikleri göstermektedir. Eserin Türk Dili tarihindeki yerinin doğru anlaşılabilmesi için Giriş bölümünde çeşitli tasnif denemeleri incelenmiştir. Eski Anadolu Türkçesinin oluşumuna büyük katkı sağlayan Oğuzlar hakkında genel bilgiler verilmiştir. Burada metnin türü tartışılmış ve tefsir metni olmadığı sonucuna varılmıştır. Metin bölümünde metnin Latin harflerine aktarımı yapılmıştır. Yazmada kırmızı mürekkeple yazılmış Kur'an âyetleri bulunmaktadır. Bu âyetlere metin incelemesi bölümünde aslına uygun biçimde yer verilmiş ve dipnotlarda anlamları açıklanmıştır. Ayrıca Türkçe sözcüklerin yazımında yanlışlıklar vya farklılıklar dipnotlarda belirtilmiştir. Çeviri bölümünde metne en yakın çeviri amaçlanmış, zaman zaman anlamı en doğru biçimde verebilmek adına parantez içerisinde tamamlayıcı ifadeler kullanılmıştır. Kur'an âyetlerinin çeviride anlaşılabilmesi için talik yazı tipi kullanılmıştır. Dil İncelemesi bölümünde metnin yazım, ses ve şekil bilgisi özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla metinde yer alan örnekler zaman zaman 17. yüzyıl metinleriyle karşılaştırılmış, varsa farklılıklar gösterilmiştir. Bizin bölümünde sözcüklerin anlamları ve bu döneme kadarki gelişimleri gösterilmiştir. Bunlara ek olarak, Sonuç bölümünde, metinle ilgili yapmış olduğumuz bütün tespitler ayrıntılı bir biçimde yer almaktadır.

The subject of this thesis is the parable of Kıssa-i Mûsâ, which was written in 16th century and has Old Anatolian Turkish linguistic features. In this work, the language properties of the text were analyzed together with the social and political structure; especially to describe the features of that period. From this point of view, we dwelled on the contribution of this text's language features for the classification of Old Anatolian Turkish. After that, the similarites and differences of this parable with the other parables about the prophets which were written in the same period were presented; and also brief information was given about the type and the writing features of the text. Particularly, to give an idea about the language, style and sentax, a part of the text was quoted and also translated into Turkish. Furthermore, general information about the text (such as the registered library of the text, the scribe, the date, and the number of folios) and an index of the text were also given. At the part of grammar it has been tried to analyse the features of phonology and morphology. If it has been consiredered necessarly, we have compared the phonological features with 17. Century's text. At the end of the thesis there are all results about this period and this text.