Ontolojik düzlemden epistemolojik düzleme geçiş: Başlangıç sorunu

Abstract

Bilimsel-teknolojik gelişmelerin çok hızlı ve takip edilemez artışı/ilerleyişi, yaşadığımız dünyanın, bu dünyada varolanların kontrol edilemez bir şekilde dönüşmesine/dönüştürülmesine vesile olmakta, dolayısıyla da bu dönüşüm birçok düşünürün ve bilim insanının problemi olmaktadır. Bu gelişmelerin etkilediği farklı birçok alan bulunmakla birlikte, en çok insan varlığını, onun kendisi ve yaşam ile ilişkisini etkilemekte, şekillendirmektedir. İnsanın kendisinin ve yaşam alanının dönüşümüne dair ciddi iddiaları olan bu gelişmelerin felsefi bir yaklaşım ile ele alınması da gerekmektedir. Nitekim bu gelişmelerin ahlaki, sosyal, siyasal dönüşümlerinin felsefi bir kritik ile değerlendirilmesi gerektiği gibi, olumlu ya da olumsuz olarak eleştirilere rağmen sürdürülmesine dair tutumun altında yatan sebeplerin de irdelenmesi gerekmektedir. Bu açıdan bilimsel-teknolojik gelişmelerin, Batı düşünüş biçimine hâkim olan insan kavrayışı zemininde ve ontoloji-epistemoloji problemleri çerçevesinde ele alınması gerekmektedir. Bu doğrultuda insanın bu gelişmelerden beklentisini açığa çıkaracak, bütünlüklü olarak anlaşılmasına katkı sunacak bir niyet ile yola çıkılmıştır. İşaret edilen gelişmelerin yardımı ile insanın varolan olarak bağımlı olduğu dünya içinde bulunuşundan özneleşme yolculuğunda bağımlı olmaktan kurtulma arzusu açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu şekilde bir analiz ontolojik bir tartışma olup, bu çalışmada işaret edilen gelişmelere bir hazırlık ontolojisi kurma ödevi ile yaklaşılmış, öznenin 'akışkan özne' olma arzusu açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Olumlu ya da olumsuz olarak eleştirilebilecek özne olarak insanın dikkat çekilmeye çalışılan temel ontolojik kaygılarını ele alış biçimi ve bu kaygılarından kurtulma arzusu problematik bir şekilde ele alınmıştır. Özne olarak insanın amaç edindiği ve güncel gelişmeleri de bu doğrultuda ilerletmeye çalıştığı ontolojik kaygılarından kurtulma ve Tanrılığa öykünme derdine dikkat çekilip, öneri olarak dünya içinde olmanın, 'için-bakmak' üzerinden anlaşılması eleştirilip, 'ile-bakmak' ve 'görmek' ile anlaşılması gerektiğine dikkat çekilmiştir. Bu açıdan insanın kendi varlığını ve başkalarının varlığını kavrayışında, bir 'emanet' olarak alma tutumunun bulunması gerektiğine işaret edilecektir.Anahtar Kelimeler: Varlık-varolan, özne, insan varlığı, akışkan özne, başkası, öteki, için-bakmak, ile-bakmak.

The rapid and untraceable increase/progress of scientific-technological developments causes an uncontrollable change/transformation of the world we live in, and therefore this transformation is the problem of many thinkers and scientists. Although there are many different areas affected by these developments, it mostly affects and shapes human existence, its relationship with itself and the life. These developments, which have serious claims about the transformation of human being himself/herself and his/her living space, also need to be handled with a philosophical approach. As a matter of fact, the moral, social, and political transformation of these developments should be evaluated with a philosophical critique, as well as the reasons underlying the attitude towards their continuation despite positive or negative criticism. In this respect, scientific-technological developments should be handled on the basis of human understanding that dominates the Western way of thinking and within the framework of ontological-epistemological problems. Accordingly, this study has set out with the intention of revealing the expectation of people from these developments and contributing to a holistic understanding. With the help of the mentioned developments, it has been tried to reveal the desire of human being to get rid of being-in-the-world, to which he is dependent as an existent, and of being dependent in the journey of subjectivation. Such an analysis is an ontological discussion, and the developments pointed out in this study have been approached with the task of establishing a preparatory ontology, and the subject's desire to be a 'fluid subject' has been tried to be revealed. The way in which the human being as a subject, which can be criticized positively or negatively, deals with the basic ontological concerns to which attention is tried to be drawn, and the desire to get rid of these concerns are discussed in a problematic way. While drawing attention to the problem of getting rid of ontological concerns and imitating the Godhead, for which human being as a subject aims and tries to advance current developments in the same direction, the understanding of being-in-the-world through `looking-for` is criticized, and an interpretation through `looking-with` and `seeing` is suggested. In this respect, it will be pointed out that human being's understanding of his/her own existence and the existence of others should bear an attitude of `given as a trust`.Keywords: Existence, existent, subject, human being's existence, fluid subject, other, for-looking, with-looking.