Batı Türkçesinde şahıs çekiminin tarihi - karşılaştırmalı incelemesi

Abstract

Batı Türkçesi; Türk dilinin, XII. yüzyılın sonlarıyla XIII. yüzyılın başlarından itibaren izlenen ve günümüze kadar devam eden kolundan birisidir. Türk dilinin bugünkü yazı dillerinden Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Gagavuz Türkçesini kapsar. Bu tez çalışması, Batı Türkçesinin tarihî ve çağdaş yazı dillerinde fiil çekiminin bir parçası olarak var olan şahıs çekimin gelişimini yazılı eserlerdeki örnekleriyle tespit etmeyi ve sınıflandırmayı amaçlanmaktadır. Türk dilindeki ve özellikle de Batı Türkçesindeki şahıs bildirimi ise I. tip, II. tip ve III. tip olarak kategorize edilerek her tipte şahıs bildiriminin bütün özellikleri örneklerle ortaya konmuştur. Bunun için de XII. yüzyıldan XXI. yüzyıla kadar her yüzyıl için bir edebiyat eseri ve bir tarih eseri belirlenmiş ve bugün yayımlanmış olan bu eserlerdeki şahıs ekleri tiplerine göre kategorize edilmiştir.

Western Turkish; It is one of the branches of the Turkish language that has been observed since the end of the 12th century and the beginning of the 13th century and continues until today. It covers the current written languages of the Turkish language including Turkey Turkish, Azerbaijan Turkish, Turkmen Turkish and Gagauz Turkish.In this thesis, it is aimed to identify and classify the development of the personal conjugation, which exists as a part of the verb conjugation in the historical and contemporary written languages of Western Turkish, with examples in written works. Personal statement in Turkish language and especially in Western Turkish will be categorized as 1st type, 2nd type and 3rd type, and all the features of each type of person statement will be revealed with examples. For this purpose, a literary work and a historical work will be determined for each century starting from the 12th century till the 21st century, and the personal suffixes in these published works will be categorized according to their types.