Türk resim sanatında ışık (1850-1950)

Abstract

Canlıların görme duyusunun etkisi diğer duyulardan daha fazladır ve ışık da canlıların görmesini sağlayan olgudur. Resim tarihinin erken dönemlerinden itibaren sanatçılar ışık üzerine araştırmalar yapmışlar ve ışık etkilerini eserlerinde kullanmışlardır. Bu sebeple de eserlerin değerlendirilmesinde temel dayanaklardan biridir.Bu çalışmaya Avrupa sanatındaki ışık kullanımı araştırılarak başlanmıştır. Farklı ışık kaynaklarının ve değerlerinin eserler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Avrupa'da halkın kullandığı aydınlatma araçlarının değişimi ile endüstri devrimi aynı döneme denk gelmiş, bilimsel gelişmelerin ışığı etkilemesi, resim sanatında da yer bulmuştur. Türk toplumunda yeni aydınlatma araçlarının kullanımı ise Avrupa'ya göre daha geriden gelmiştir. Bununla beraber Türk resim sanatında öncelikle yurt dışına giden sanatçılarımızın, ışığı çok yönlü kullanan izlenimcilik akımı ile tanışması, sonrasında resimlerinde yeni yapay ışık kaynaklarını kullanmasalar da doğal ışığa, özellikle İstanbul ışığına karşı duyarlı hale geldiklerini söylemek mümkündür. Yine de ışık devriminin Avrupa resminde yarattığı etki ile Batılılaşma dönemi Türk resim sanatındaki izdüşümü karşılaştırıldığında ışığın değişiminin eserlerdeki ifadesinin o kadar güçlü olmadığı söylenebilir.

The effect of the sense of vision for living beings is more than other senses, and light is the phenomenon that enables living things to see. From the early periods of the history of painting, artists have researched light and used the effects of light in their works. For this reason, it is one of the main bases in evaluating the works.This study started by researching the use of light in European art. The effects of different light sources and values on the works were examined. The industrial revolution coincided with the change of lighting devices used by the people in Europe, the effect of scientific developments on light has also taken place in the art of painting. The use of new lighting devices in Turkish society has lagged behind compared to Europe. However, it is possible to say that in Turkish painting art, first of all, our artists who went abroad met the impressionism movement that uses light in a versatile way, and then they become sensitive to natural light, especially Istanbul light, even though they do not use new artificial light sources in their paintings. Nevertheless, it can be said that the expression of the change of light in the works is not that strong when the effect of the light revolution on European painting is compared with the projection of the Westernization period in Turkish painting art.