Çocukluk çağı travmalarının kişilik örüntüleri üzerindeki etkisinde psikolojik dayanıklılığın aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, çocukluk çağı travmaları ile kişilik örüntüleri arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın örneklemi, uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 18- 64 yaş arası yetişkin bireyler olmak üzere 547'si kadın (%61,7), 339'u erkek (%38,3) toplam 886 katılımcıdan oluşmaktadır. Bu araştırma sosyal medya aracılığıyla çeşitli online platformlardan duyurularak çevrimiçi anket yöntemi ile toplanan veriler üzerinden gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (Childhood Trauma Questionnaire-33), Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (Resilience Scale for Adults) ve Kişilik İnanç Ölçeği Kısa Formu (Personality Belief Questionnaire Short Form) kullanılmıştır. Verilerin analiz aşamasında bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizleri, korelasyon analizleri, çoklu regresyon ve process analizleri uygulanmıştır.Araştırmanın bulguları genel anlamda alanyazın ile paralellik göstermiştir. Bu doğrultuda yapılan korelasyon analizleri sonucu çocukluk çağı travma ölçeğinin alt boyutları ile farklı kişilik örüntüleri arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, çocukluk çağı travma ölçeğinin alt boyutları ile psikolojik dayanıklılık arasında ise anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki olduğu, psikolojik dayanıklılık ile kişilik örüntüleri arasında da anlamlı ve negatif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır. Yanı sıra, yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda çocukluk çağı travmalarının farklı alt boyutlarının çeşitli kişilik örüntülerini anlamlı düzeyde yordadığı belirlenmiştir. Son olarak yapılan aracılık analizleri sonucunda ise genel olarak çocukluk çağı travmaları ile kişilik örüntüleri arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın aracı rolü olduğu; bununla birlikte çocukluk çağı travmalarının çeşidine göre tam ya da kısmi aracılık etkisinin değiştiği bulgulanmıştır.

The main purpose of this research is to examine the mediating role of resilience in the relationship between childhood traumas and personality patterns. The sample of the study consists of a total of 886 participants, 547 females (61.7%) and 339 males (38.3%), including adult individuals aged 18-64 determined by convenience sampling method. This research was carried out on the data collected by the online survey method by announcing it from various online platforms through social media. Socio-Demographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire-33, Resilience Scale for Adults and Personality Belief Questionnaire -Short Form were used as data collection tools in the research. In the analysis phase of the data, independent t-test, one-way analysis of variance, Pearson correlation analysis, multiple regression analyzes and process analyzes were applied.The findings of the research show parallelism with the literature in general. As a result of the correlation analyzes in this context, it was seen that there were significant and positive relationships between the sub-dimensions of the childhood trauma scale and different personality patterns. In addition to this, there is a significant and negative relationship between the sub-dimensions of the childhood trauma scale and psychological resilience, it was determined that there is a significant and negative relationship between psychological resilience and personality patterns too. After all, as a result of multiple regression analysis, it was determined that different sub-dimensions of childhood traumas significantly predicted various personality patterns. Finally, as a result of mediation analysis, it was found that psychological resilience has a mediating role in the relationship between childhood traumas and personality patterns in general; however, it has been found that the full or partial mediation effect varies according to the type of childhood traumas.