Möhemmet Mehdiyev'in `Bez Kırık Berençe Yıl Balaları` adlı romanı üzerine bir dil incelemesi (Giriş-inceleme-metin-dizin)

Abstract

Möhemmed Mehdiyev'in `Bĕz – Ḳırıḳ Bĕrĕnçĕ Yıl Balaları` kısa romanı üzerine yaptığımız çalışmanın ilk amacı Mehdiyev'i bir yazar, edebiyat tarihçisi ve tenkitçi olarak tanıtmaya çalışmaktır. Hem edebiyat tarihî alanında yaptığı çalışmalarıyla hem de edebi eserleriyle tanınmış Mehdiyev, birçok roman ve bilimsel eser yayımlayarak 1990 yılında `Abdullah Tukay Devlet Ödülü`nü almaya hak kazanmıştır.`Bĕz – Ḳırıḳ Bĕrĕnçĕ Yıl Balaları` adlı kısa romanıyla II. Dünya Savaşı yıllarında cephe gerisindeki gündelik hayatı, savaşın neden olduğu açlık gibi sıkıntıları, insan trajedilerini oldukça realist bir biçimde yansıtmıştır. Ve bu eser ilk olarak 1968 yılında Kazan Utları dergisinde yayımlanmıştır. Bu metin üzerindeki çalışmamız; giriş, inceleme, metin, dizin ve sonuç adlı beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde yazarın hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir. İnceleme bölümünde ses bilgisi ve şekil bilgisi alt başlıklarında metinden örneklerle kullanılarak bir dil incelemesi yapılmıştır. Metin bölümünde, metnin 1968 yılında Kazan Utları dergisinde yayımlanan ilk hâlini esas alarak bir transkripsiyon ve Türkiye Türkçesine aktarma yer almaktadır. Dizin bölümünde ise metinde geçen kelimeleri içeren genel bir dizin ve özel adları içeren ayrı bir gramatikal dizin oluşturulmuştur. Sonuç bölümünde de çalışmamızın sonunda elde ettiğimiz bilgiler ortaya konulmuştur.

In this research that focused on Möhemmed Mehdiyev's novella Bĕz – Ḳırıḳ Bĕrĕnçĕ Yıl Balaları, the first aim is to try to introduce him as a writer, literary historian and critic. Known both for his works in the field of literary history and his literary works, Mehdiyev was awarded the `Abdullah Tukay State Award` in 1990 by publishing many novels and scientific works.With his short novel named Bĕz – Ḳırıḳ Bĕrĕnçĕ Yıl Balaları during the World War II, he reflected the daily life behind the front, the troubles such as hunger caused by the war, and human tragedies in a very realistic way. And this work was first published in the journal Kazan Utları in 1968.Our work on this text; It consists of five parts: introduction, review, text, index and conclusion. In the introduction, information about the life and works of the author is given. In the analysis section, a linguistic analysis was made by using examples from the text in the sub-titles of phonetics and morphology. In the text section, there is a transcription and Turkish translation based on the original version of the text published in Kazan Utları magazine in 1968. In the index section, a general index containing the words in the text and a separate grammatical index containing proper names were created. In the conclusion part, the information we obtained at the end of our study is presented.