Türk medeni kanun kabulü sonrası bir iletişim aracı olarak tiyatro metinlerinde toplumsal cinsiyet rollerinin dönüşümü

Abstract

ÖZETAraştırmada toplumsal cinsiyet eşitliği kavramı, feminist teori etrafında ele alınarak; Medeni Kanun Sonrası Türk tiyatro metinlerinde yer alan cinsiyetçi söylem-dil, karakter ve betimlemeler üzerinde iletişim boyutunu kapsayan bir analiz yapılmıştır. Bir iletişim aracı olarak görülen tiyatro sanatında; Medeni Kanun Sonrası, cinsiyet eşitliğinin nasıl bir dönüşüme uğradığını görmek ve toplumun eğitilmesi amacıyla aydınlar tarafından hazırlanan dönemin önemli oyunları incelemeye tabi tutulmuştur. Dönemin önde gelen yazarları tarafından üretilen ve örnekleme dahil olan tiyatro oyunlarının dramaturji analizi ile iletilen mesajların anlamları değerlendirilmiştir. Tematik kodlama yöntemi ile metinlerden elde edilen mesajlar kodlanarak, temalara uygun bir şekilde feminist teori çerçevesinde açıklanmıştır. Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu metinlerinden elde edilen bulgular, günümüzde yazılmış oyun metinleriyle de kıyaslanmıştır. Türk Medeni Kanun Kabulü sonrası kurulan yeni Türk toplumunu laikleştirme amacıyla yazılan Cumhuriyet Dönemi tiyatro metinlerinin günümüzdeki metinlerle olan farkı ve benzerliği ortaya koyulmuştur. Araştırmada elde edilen bilgiler sonucunda, kadın ve erkek yazarların cinsiyet kimliklerini yansıtma modelleri, konuları işleyiş, uygulanan teknikler; var olan koşullar altında cinsiyet meselesini anlamlandırma ve yansıtma şekillerinin birtakım çeşitlilik içerisinde olduğu görülmektedir. Keywords: Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyet Eşitliği, Kadın, Türk Medeni Kanun, Türk Tiyatro Tarihi

ABSTRACTIn the research, the concept of gender equality was handled around the feminist theory; An analysis covering the communication dimension was made on the sexist discourse-language, character and descriptions in Turkish theatre texts after the Civil Code. In the art of theatre, which is seen as a communication tool; After the Civil Law, the important plays of the period, prepared by the intellectuals in order to see how gender equality was transformed and to educate the society, were examined. The meanings of the messages conveyed were evaluated with the dramaturgy analysis of the theatre plays produced by the leading writers of the period and included in the sample. With the thematic coding method, the messages obtained from the texts were coded and explained within the framework of feminist theory in accordance with the themes. The findings obtained from the Republic Period Theatre texts were also compared with the play texts written today. The difference and similarity of the theatre texts of the Republican Period, which were written with the aim of secularizing the new Turkish society, which was established after the adoption of the Turkish Civil Code, with the texts of today have been revealed. As a result of the information obtained in the research, the models of female and male authors reflecting their gender identities, the processing of the subjects, the applied techniques; It is seen that the ways of making sense of and reflecting the gender issue under the existing conditions vary.Keywords: Gender, Gender Equality, Women, Turkish Civil Code, Turkish Theater History