Sürdürülebilir tüketim kapsamında tüketicilerin yeşil satın alma davranışı ve tüketici kaynaklı faktörlerin rolü

Abstract

Çevre ve sürdürülebilirlik sorunları ile bu sorunlara ilişkin acil alınması gereken önlemler günümüzde, ülke ve devletlerin önemli gündem ve tartışma konuları arasında yer almaktadır. Küresel ısınma, su, hava ve toprak kirliliği, yok olan ormanlar ve bunlarla şiddetlenen iklim değişimi, su kaynaklarının tükenmesi ve salgın hastalık tehditlerine; bugün bütün dünya şahit olmaktadır. İnsanların doğa üzerindeki baskısı ve ekosistemler üzerindeki etkisi bu tehditlerin oluşmasındaki en büyük nedenlerden biri olarak gösterilmektedir.İnsanoğlunun sanayileşme süreciyle başlattığı tüketim toplumunda; doğal kaynakların bilinçsizce kullanımı, artan nüfusun tüketim ihtiyacı, süreç içerisinde değişen tüketim alışkanlıkları gibi pek çok faktör; yeşil tüketim ve yeşil satın alma davranışı yaklaşımlarının daha çok araştırılması ve uygulanmasını gerekli kılmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı, Türk tüketicilerin yeşil ürün satın alım davranışlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesinde alternatif bir model önerisi sunmaktadır. Çalışmanın geliştirilen modelinde; yeşil ürün satın alma niyeti aracılığında algılanan tüketici etkinliği, çevresel kaygı ve algılanan tüketici bilgisinin yeşil ürün satın alma davranışı üzerindeki rolü incelenmiştir. Ayrıca bu faktörlerin, tüketicilerin demografik özellikleri ile bağıntıları da araştırılmıştır. Araştırmada online olarak hazırlanan anket, sosyal medya platformları aracılığıyla katılımcılara ulaştırılarak, 342 anket formu verisi elde edilmiştir. Verilerin analizi, SPSS 24 ve AMOS 24 paket programları ile gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, çevresel kaygının yeşil ürün satın alma niyeti üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu fakat yeşil satın alma davranışı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı görülmektedir. Çevresel kaygıya benzer şekilde algılanan tüketici etkinliği, yeşil ürün satın alma niyeti üzerinde etkili iken yeşil satın alma davranışı üzerinde herhangi bir etkiye sahip değildir. Çevre bilgisinin ise hem yeşil ürün satın alma niyeti hem de yeşil satın alma davranışı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Yeşil satın alma davranışı açısından tüketicilerin cinsiyet ve yaş demografik özelliklerinden arasında istatistiki olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Today, environmental and sustainability problems and immediate prevention to be taken regarding these problems are among the important agenda and discussion topics of countries and states. Global warming, water, air and soil pollution, destroyed forests and climate change, depletion of water resources and epidemic disease threats are, that the whole world is witnessing today. The pressure of humans on nature and its impact on ecosystems are shown as one of the biggest causes of these threats. In the consumption society that human beings started with the industrialization process; it has been necessitated more research and implementation of green consumption and green purchasing behavior approaches because of many factors such as the unconscious use of natural resources, the consumption need of the increasing population, changing consumption habits in the process. In this direction, the main purpose of the study is to offer an alternative model proposal for determining the factors affecting the green product purchasing behavior of Turkish consumers. In the developed model of the study; the role of perceived consumer effectiveness, environmental concern and perceived consumer knowledge on green purchasing behavior through the green product purchasing intention has examined. In addition, these factors' correlates with the demographic characteristics of the consumers have also investigated. The questionnaire prepared online in the research was delivered to the participants via social media platforms. In this way 342 questionnaires were filled out by the participants. Analysis of obtained data from the questionnaires were performed with SPSS 24 and AMOS 24 package programs.According to the results of the analysis, it is seen that environmental concern has a significant effect on green purchasing intention but does not have any effect on green purchasing behavior. Similar to environmental concern, perceived consumer effectiveness has an effect on green purchasing intention, but has no effect on green purchasing behavior. It is seen that environmental knowledge has a significant effect on both green product purchase intention and green purchasing behavior. The results indicated that there is a statistically significant difference between the gender and age demographic characteristics of consumers in terms of green purchasing behavior.