11. ve 13. Yüzyıllar arasında yazılmış siyasetnamelerde hükümdarın egemenliği ve din, devlet ilişkisi

Abstract

Tarih boyunca sıkça gündeme gelen ve tartışılan meselelerden biri din ile devlet ilişkisi olmuştur. Özellikle Hristiyanlık ve İslamiyet gibi büyük kitleleri peşinden sürükleyen dinlerin devlete bakışı her zaman önemli olmuştur. 11, 12 ve 13. yüzyıllar Hem İslam düşüncesi hem de Hristiyanlık inancı için din ile devlet ilişkisinin anlaşılması adına birçok olayı içerisinde barındırmaktadır. Din ile devlet ilişkisinin durumu kadim bir devlet geleneği olan ve İslamiyet'e geçmeye başlayan Türkler için odak noktası haline gelmiştir. Doğru bir sonuca varmak için Hristiyan inancının etkili olduğu Avrupa'da görülen ile Türk, İslam düşüncesinde görülen gelişmelerin farklarını görebilmek gerekmektedir.Siyasetnameler hükümdarlara tavsiye niteliğinde olup içerisinde yazılmış olduğu devletlerin ve dönemlerin şartlarına dair birçok bilgi barındırmıştır. Türk İslam devletlerinin içerde ve dışarda birçok savaş, ayrılıkçı hareket ile uğraştığı, toplumda çatışma ortamının hakim olduğu bu yüzyıllarda siyasetnameler yazılmıştır. Birçok devlet adamı, din adamı devleti düze çıkarmanın ve birliği sağlamanın yollarını aramıştır. Bütün bu şartlar içerisinde siyasetnamelerde egemenliğin sahibi olan ideal hükümdar ile din ve devlet uyumu çözüm olarak sunulmuştur.Hristiyanlığın etkili olduğu Avrupa'da ve İslam düşüncesinin etkili olduğu Türk devletlerinde din ile devlet ilişkisi siyasetnamelerde de öne çıkmıştır. Her iki kültürün oluşturduğu siyaset düşüncesinde dinlerin yayılmak için ortaya çıktığı dönemin şartları, devletlerin sahip olduğu siyasal gelenekler görüşleri hakkında bize bilgiler vermektedir. Din ile devlet ilişkisini modern anlamda olmasa bile egemenlik kavramından ve dönemdeki yansıması hükümdardan bağımsız yazmak mümkün olmamıştır. Aynı dönemde görülen 'iki kılıç kuramı' ve 'ikiz kardeş' teorileri din ile devlet ilişkisinin açıklanmasında çıkış noktası olmuştur.Anahtar Kelimeler: Siyasetname, Din, Devlet, Egemenlik, Hükümdar

Throughout history, one of the issues that has been on the agenda and discussed frequently has been the relationship between religion and the state. The view of the state to the state has always been important, especially by religions such as Christianity and Islam, which have dragged large masses after them. The 11th, 12th and 13th centuries contain many events in order to understand the relationship between religion and the state for both Islamic thought and Christianity. The state of the relationship between religion and state has become the focal point for Turks, who are an ancient state tradition and have started to convert to Islam. In order to reach a correct conclusion, it is necessary to see the differences between the developments seen in Europe, where the Christian faith is effective, and the developments in Turkish and Islamic thought.Political books are advisory to the rulers and contain a lot of information about the conditions of the states and periods in which they were written. Political books were written in these centuries, when Turkish-Islamic states were dealing with many wars, separatist movements, at home and abroad, and the conflict environment prevailed in society. Many statesmen, clergymen sought ways to improve the state and ensure unity. In all these conditions, the harmony of religion and state with the ideal ruler who has sovereignty in politics was presented as a solution.In Europe where Christianity is effective and in Turkish states where Islamic thought is effective, the relationship between religion and state has also come to the fore in politics. The conditions of the period when religions emerged in order to spread in the political thought formed by both cultures give us information about the political traditions of the states. Even if the relationship between religion and state is not in a modern sense, it has not been possible to write independently from the concept of sovereignty and its reflection in the period. The `two sword theory` and `twin brother` theories seen in the same period became the starting point in explaining the relationship between religion and state.Keywords: Politicsbook, Religion, State, Sovereignty, Ruler