OECD ülkelerinin dış ticareti belirleyicilerinin yerçekim modeli çerçevesinde analizi: Linder Hipotezinin test edilmesi

Abstract

Uluslararası ticaretin alanı; toplumsal ihtiyaçların çeşitlenmesi, gelişen teknoloji ve beraberinde mal ve hizmet ticaretinin uluslararası hareketliliğindeki artış sayesinde hızla genişlemiştir. Uluslararası ticarette kastedilen bu ilerlemeler özellikle son yıllardaki iktisadi çalışmalar üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Zaman içinde değişen bu koşullar ortaya birçok yeni model ve teori çıkmasına yol açmış ve akademik çalışmalar için yeni inceleme alanları oluşturmuştur. Bu çalışmada öncelikle, geleneksel ticaret teorilerinden başlanarak yeni dış ticaret teorilerine kadar ortaya çıkan dış ticaret teorileri incelenmiştir. Daha sonra çekim modeli çerçevesinde ise 36 OECD ülkesinin 2001-2018 yıllarındaki ikili dış ticaret ilişkileri üzerindeki belirleyicileri incelenmiştir. Bu ülkeler arasındaki dış ticaretin belirleyicileri olarak kullanılan değişkenler; ülkelerin sabit 2010 baz yılı gayri safi yurtiçi hasıla(GSYİH) değişkeni, döviz kuru, mesafe, AB üyeliği, EURO üyeliği, Schengen üyeliği ve ülkelerin sosyal faktörlerinin etkilerini görmek için ülkelerin komşu olup olmadığı, ülkelerin aynı dili konuşup konuşmadıkları, ülkelerin ortak bir kolonyal geçmişe sahip olup olmadığı gibi faktörler kukla değişken olarak modele dahil edilip kullanılmıştır. Ayrıca kurulan ihracat modelinin Linder Hipotezini destekleyip desteklemediğini incelemek için ülkelerin kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hâsıla (KBGSYİH) farkı olarak ifade edilen değişken modele dâhil edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, ihracat modelinin Linder Hipotezinin desteklediği tespit edilmiştir. Temel çekim modeli değişkenlerinin elde edilen katsayıları iktisadi beklentiyle uyum sağladığı görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Çekim Modeli, Linder Hipotezi, GSYİH, OECD, İhracat

The field of international trade; ıt has expanded rapidly thanks to the diversification of social needs, developing technology and the increase in the international mobility of trade in goods and services. These advances in international trade have had a significant impact on economic studies, especially in recent years. These conditions, which have changed over time, have led to the emergence of many new models and theories and have created new areas of study for academic studies.In this study, first of all, foreign trade theories that emerged from traditional trade theories to new foreign trade theories were examined. Then, within the framework of the gravity model, the determinants of 36 OECD countries on bilateral foreign trade relations in 2001-2018 were examined.Variables used as determinants of foreign trade between these countries; to see the effects of the countries' fixed 2010 base year gross domestic product (GDP) variable, exchange rate, distance, EU membership, EURO membership, Schengen membership and social factors of the countries, whether the countries are neighbors, whether the countries speak the same language, whether the countries have a common colonial past. Factors such as whether they have. In addition, in order to examine whether the established export model supports the Linder Hypothesis, the variable expressed as the difference of the countries' gross domestic product (KBGDP) per capita was included in the model. The findings obtained as a result of the research have been found to support the Linder Hypothesis of the export model. It is seen that the obtained coefficients of the basic gravity model variables are in harmony with the economic expectation.Keywords:Gravity Model, Linder Hypothesis, GSYİH, OECD, Export