Döviz kuru ve enflasyon arasındaki ilişkinin zamanla değişen nedensellik analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 2003 Ocak ayı ile 2022 Eylül ayı arasında Türkiye'de enflasyon ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisi olup olmadığını araştırmaktır. Bu amaçla çalışmada Dolar kuru, Euro kuru, TÜFE ve ÜFE verileri ele alınarak bir zaman serisi analizi yapılmıştır. Analizde kullanılan veriler TCMB EVDS' den alınmıştır. Çalışmada doğrusallık testleri olarak Harvey ve Leybourne (2007) ve Harvey, Leybourne ve Xiao (2008) testleri kullanılmıştır. Değişkenlerin durağanlık analizleri ise doğrusal olmayan birim kök testlerinden KSS (2003) ve Clemente, Montanes ve Reyes testleri kullanılarak serilerin birinci derecede durağan oldukları tespit edilmiştir. VAR modeli kullanılarak seriler arasında hangi dönemlerde nedensellik ilişkisi olduğu araştırılmıştır. Bu çalışmada zamanla değişen nedensellik testlerinden ileriye doğru genişleyen, kayan ve tekrarlayarak genişleyen pencere yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda kırılma tarihleri ve nedensellik etkilerinin olduğu dönemlerde Türkiye'de ekonomik ve siyasi açıdan önemli gelişmelerin yaşandığı tarihler gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Enflasyon, Döviz kuru, KSS yaklaşımı, Clemente, Montanes ve Reyes.

The aim of this study is to investigate whether there is a causal relationship between inflation and exchange rate in Turkey between January 2003 and September 2022. For this purpose, a time series analysis was carried out by considering the Dollar exchange rate, Euro exchange rate, CPI and PPI data. The data used in the analysis were taken from the CBRT EDDS. Harvey and Leybourne (2007) and Havey, Leybourne and Xiao (2008) tests were used as linearity tests in the study. The stationarity analysis of the variables was determined to be stationary in the first difference by using the nonlinear unit root tests KSS (2003) and the Clemente, Montanes, and Reyes tests. By using the VAR model, it was investigated in which periods there was a causal relationship between the series. In this study, time-varying causality tests that expand forward, slide and expand repeatedly were used. As a result of the analysis, it has been observed that the dates of breakage and the periods when there were causality effects were experienced in Turkey in terms of economic and political developments.Keywords: Inflation, Exchange rate, CSR approach, Clemente, Montanes and Reyes.