Ticari kazancın vergilendirilmesinde gerçeklik: Sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Ekonomik ve sosyal politikaların bir aracı olarak kullanılan vergilerin temel amacı önemli ölçüde kamuya gelir sağlamaktır. Bu nedenle devlet, gelir artırıcı politikalar izlerken işletmeler de ticari kârlarını maksimize etmenin yollarını aramaktadır. Bu durum da çoğu zaman bir menfaat çatışmasına neden olmaktadır. Bunun temelinde de ekonomik bir olgu olan ve tespiti, kayıt işlemleri ve raporlanması muhasebe bilimi tarafından düzenlenen verginin, (s)alınmasının salt hukuki yöntemlere göre yapılması ve vergiye tabi değerin adil bir şekilde ortaya konulamaması yatmaktadır.Vergiler, ödeme gücünün göstergeleri olan harcama, gelir ve servet ve/veya servet transferleri üzerinden alınmaktadır. Bu göstergeler içerisinde en önemlisi de gelirdir. Gelirin vergilendirilmesi, gerçek kişi veya kurumların safi kazancı ve/veya iratları üzerinden yapılmaktadır. Gelirin vergilendirilmesi sırasında en çok karşılaşılan sorunlar da ticari kazancın vergilendirmeye esas değerinin tespitindeki ölçütlerde karşımıza çıkmaktadır. Bu sorunlar da vergiyi doğuran olay ve vergiyi doğuran olaya ilişkin işlemlerin gerçek mahiyetinin esas alınmasına yönelik yapılan yasal düzenlemelerin zamanın ruhunu tam olarak yakalayamaması, belirsizlikler içermesi, hazineci bir anlayışla hazırlanmış olması ve hem vergileme tekniği hem de vergi adaleti bağlamında evrensel ölçütler ile tam olarak uyumlu olamaması gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır. Vergilemede gerçekliğin sağlanması, adil bir vergilendirmenin de teminatıdır. Adil bir vergilendirmenin yapılabilmesi için vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin (özünün) ekonomik, hukuksal ve finansal bileşenler çerçevesinde ortaya konulması gerekir. Bu çalışmada ticari kazancın vergilendirilmesinde gerçeklik kavramsal, ekonomik, hukuksal ve finansal bileşenler çerçevesinde teorik, tematik ve ampirik olarak incelenmiştir.

The primary role of the taxes, to a considerable extent, is to provide income for public order and are a means of both economic and social policies. Therefore, while the government is pursuing income-increasing policies, businesses are searching for means of maximizing commercial profits. These practices often cause a conflict of interest between parties. Underlying this issue is the fact that an economic event and its detection, registration and reporting is carried out by the science of accounting determination of the regulated tax is carried out according to purely legal methods and the taxable value cannot be revealed fairly. Taxes are levied on expenditure, income, wealth, and wealth transfers, which are solvency parameters. Income is the most important among these parameters. Income taxation is carried out on the basis of the net income of persons or institutions. The most common problems encountered during the taxation of income are also encountered in the criteria for determining the basic value of business income for taxation. These problems also taxable event and event-related operations to be taken as the basis of the true merits of the legal arrangements for failure to arrest the spirit of the time exactly contain uncertainties and being prepared with a treasury understanding and not being fully compatible with universal criteria both in the context of taxation technique and tax justice.Ensuring truth in taxation is also a guarantee of fair taxation. In order for fair taxation to be carried out, the true merits (essence) of the event that gives rise to the tax must be revealed within the framework of the economic, legal and financial components. In this study, truth in taxation of business income studied theoretically, thematically and empirically within the framework of conceptual, economic, legal and financial components.