Transatlantik ticaret ve yatırım ortaklığı anlaşmasının Türkiye dış ticaretine olası etkileri: Karşıt olgusal bir analiz

Abstract

2008 küresel krizi, başta ABD olmak üzere AB ülkelerinde de uzun süreli ekonomik kayıplar yaşanmasına neden olmuştur. Meydana gelen bu olumsuzluklar, ABD ve AB arasında geniş kapsamlı bir ticaret anlaşmasının gerekliliğini gündeme getirmiştir. Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) anlaşması imzalandığı takdirde şimdiye kadar kabul edilmiş en büyük ve en kapsamlı ikili ticaret anlaşması olacak ve anlaşmanın yaratacağı ortak pazar, dünya ticaretinin üçte birine sahip olacaktır. TTIP'ın yalnızca anlaşmaya taraf olan ABD ve AB değil, yaratacağı gelir/ikame ve değer zincir etkileriyle üçüncü ülke ekonomilerinde de önemli etkiler yaratacağı tahmin edilmektedir. Bu çalışma, TTIP'ın yürürlüğe girmiş olduğu varsayımı altında, endüstriler ve alt-endüstriler bazında Türkiye dış ticaretinde meydana gelebilecek olası etkilerini incelemektedir. TTIP'ın etkileri, 52 ülkeye ait 2000-2016 yılları arasını kapsayan panel veri seti ile yapısal çekim modellerinin karşıt-olgusal analizlere izin verecek şekilde kullanılmasıyla belirlenmektedir. Elde edilen bulgular, alt-endüstrilerin genelinde Türkiye'nin ABD, AB ve üçüncü grup ülkelerle dış ticaretinde bir azalma olacağına işaret ederken, ABD ve AB karşısında yaşanacak negatif etkiler, üçüncü ülkeler ile yaşanacak negatif etkilere oranla daha düşük düzeylerdedir. Bununla birlikte elde edilen diğer bulgular, AB ve ABD ile olan endüstri-içi ticarette bir artışa işaret etmektedir.

The 2008 global crisis has caused long-term economic losses in EU countries, especially in the USA. These negative developments have brought forward the necessity of a comprehensive trade agreement between the USA and the EU. If this agreement, planned under the name of Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), is signed, it will be the largest and most comprehensive bilateral trade agreement ever accepted and the common market to be created by the agreement will cover one third of the world trade. It is estimated that TTIP will have significant impacts not only on the USA and EU, which are parties to the agreement, but also on the economies of third countries with the income/substitution and value chain effects it will create. In this study, under the assumption that the TTIP agreement has entered into force, the potential effects on Turkey's industry and sub-industry based foreign trade are examined. The effects of TTIP are determined by using the panel data set that covers the years 2000-2016 of 52 countries and structural gravity models are estimated to allow counterfactual analysis. Empirical findings suggest that there may be a fall in foreign trade of Turkey with USA, the EU and the third group countries in majority of the sub-industries. However, the fall in trade experienced with the US and the EU might be at lower levels compared to the fall that will be experienced with the by third countries. In addition, other findings point to an increase in intra-industry trade with the EU and the USA.