Antalya'da hanehalkı katı atık yönetim davranışı

Abstract

Birçok gelişmekte olan ülke gibi Türkiye'de de artan refah, kentleşme ve nüfus artışıile birlikte atık üretimi de hızla artmaktadır. Bu atıkların büyük kısmı hâlâ gömme veyadepolama sahalarında bertaraf edilmektedir. Türkiye'de geri dönüşümün atık yönetimindekipayı gelişmiş ülkelere göre düşük kalmaktadır. Sağladığı faydalar göz önüne alındığında geridönüştürülemeyen atıklar nedeniyle her yıl çok büyük miktarda parasal kayıplaryaşanmaktadır. Ayrıca üretim girdisi olarak geri dönüştürülmeyen hammadde kullanımı,ekosistemler üzerindeki baskıyı arttırarak çevre tahribatını hızlandırmaktadır.Bu tez çalışmasıyla Antalya ilinde üç büyük kent merkez ilçeleri olan Kepez,Konyaaltı ve Muratpaşa belediyelerinde hipotetik olarak oluşturulmuş bir geri dönüşümprogramına katılım için hanehalkı kabul etme istekliliğinin ölçülmesi hedeflenmiştir. Tezçalışmasının temel motivasyon kaynağını Muratpaşa Belediyesi'nin başlatmış olduğu'Çevreci Komşu Kart Projesi' oluşturmaktadır. Bu amaçla belirtilmiş tercihli piyasa dışıdeğerleme yöntemleri olan Koşullu Değerleme ve Kesikli Seçim Deneyi yöntemlerikullanılmıştır. Bu yöntemler atık yönetimi gibi piyasası olmayan mal ve hizmet türlerindekiherhangi bir değişimin değerinin parasal olarak hesaplanmasını mümkün kılmaktadır.Koşullu Değerleme Yöntemi temelinde tanımlanan Probit regresyonun tahminindenelde edilen bulgularından hanehalkı atık geri dönüşüm programına genel katılma istekliliğihesaplanmıştır. Kesikli Seçim Deneyi modeli Karma Logit regresyonu ile tahmin edilmiş veatık geri dönüşüm programını oluşturan özellikler için kabul etme istekliliği hesaplanmıştır.Ayrıca, hanehalkı geri dönüşüm davranışının bir dizi sosyo – ekonomik değişkenden deetkilendiği ampirik olarak belirlenmiştir. Ampirik sonuçlar ışığında farklı sosyoekonomikgruplardaki hanehalkının katı atık geri dönüşüm programlarına katılımı artıracak politikalarönerilerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Atık, Geri Dönüşüm, Sürdürülebilirlik, Döngüsel Ekonomi, Kabul Etme İstekliliği, Koşullu Değerleme, Kesikli Seçim Deneyi

As in many developing countries increase in welfare, urbanization and populationboom has triggered the waste generation in Turkey. Most of these wastes are still disposedthrough inappropriate ways such as landfilling and storage. The share of recycling isrelatively low when compared to developed countries. When considered its benefits, non –recycled wastes lead to enormous amount of welfare losses in the country. Furthermore,maintaining the usage of non – recycled raw materials as production inputs increases thepressure on the environment and thus speeds up environmental degradation.This thesis work aims to measure willingness to accept compensation for participatinga hypotetical recycling program in three central districts of Antalya, namely Kepez, Konyaaltıand Muratpaşa municipalities. The main motivation of the study comes from the `ÇevreciKomşu Kart Projesi` started by Muratpaşa Municipality. For this purpose, two revealedpreferences methods, Contingent Valuation and Discrete Choice Experiments have beenimplemented. These methods allow to calculate a change in terms of monetary value for a non– market good such as waste management services.General willingness to participate in the household waste recycling program wascalculated from the findings obtained from the estimation of the Probit regression defined onthe basis of the Contingent Valuation Method. The Choice Experiment Model was estimatedwith the Mixed Logit regression and the willingness to accept was calculated for the featuresthat make up the waste recycling program. In addition, it has been empirically determined thathousehold recycling behavior is also affected by a number of socio-economic variables. In thelight of the empirical results, policies have been proposed to increase the participation ofhouseholds in different socioeconomic groups in solid waste recycling programs.Keywords: Household Waste Management, Recycling, Sustainability, Circular Economy, Willingness to Accept, Contingent Valuation, Discrete Choice Experiments