Türkiye ve OECD ülkelerinde yenilenebilir enerji teşvik politikalarının analizi

Abstract

Günümüzde halen fosil enerji kaynakları olarak adlandırılan petrol, kömür ve doğalgaz yaygın olarak kullanılsa da, öngörülen tükenme ömürlerinin kısalması, saldıkları CO2, NOx gibi sera etkisine yol açan gazların küresel ısınma ve hava kirliliğine yol açması, enerji güvenliği, enerjiye erişim gibi konularda oluşan endişeler ülkeleri alternatif enerji kaynaklarına yöneltmektedir. Yenilenebilir enerji, çevreye asgari düzeyde zarar vermesi ve tükenmeyen bir kaynaktan beslenmesi nedeniyle fosil yakıtların barındırdığı olumsuzluklara en iyi alternatif olarak dikkat çekmektedir. Hidrolik, biyokütle, güneş, rüzgâr, jeotermal ve dalga enerjisi olarak sınıflandırılan yenilenebilir enerji alanında son yıllarda özellikle güneş ve rüzgâr enerjisi teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak dünya çapında hızlı bir ilerleme yaşanmaktadır. Bununla birlikte yenilenebilir enerjinin gelişiminin önünde ekonomik, finansal ve teknik engeller bulunması nedeniyle ülkeler tarafından çeşitli teşvik politikaları uygulanmaktadır. Yenilenebilir enerjiye olan ilginin artmasıyla birlikte ekonomik alanda etkileri ve uygulanan politikaların etkinliğini araştıran çalışmalar da çoğalmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 36 OECD ülkesinde 2000-2019 yılları arasında uygulanan yenilenebilir enerji teşvik politikalarının etkinliğini ampirik olarak analiz etmektir. Kurulan ekonometrik modelde güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, biyoenerji ve hidro hariç toplam yenilenebilir enerji kurulu kapasitesi bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Açıklayıcı değişkenler; politika araçları ve kontrol değişkenleri olarak ayrılarak modele dâhil edilmiştir. Kontrol değişkenleri ayrıca dinamik panel veri modeli ile de analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, yenilenebilir enerjinin gelişimi ve yaygınlaşması için uygulanan politikaların, genel olarak beklenildiği gibi yenilenebilir enerji kurulu kapasitesini artırmada etkili olduğu, ancak politika araçlarından bir kısmının beklenen etkiyi göstermediği, bir kısmının ise güneş, rüzgâr ve biyoenerji alanlarının bir veya birkaç tanesinde olumlu etkisi olurken diğerlerinde ters yönde etkisi olduğu görülmektedir. Bulgulara göre, her bir yenilenebilir enerji türüne yönelik şeffaf ve anlaşılabilir şekilde ayrı ayrı teşvik politikası araçları kullanılmasının, teşvikler ile istenilen hedeflere ulaşmada daha etkili olacağı sonucuna varılmaktadır.

Although oil, coal and natural gas, which are referred to as fossil energy resources, are still used predominantly, concerns about the shortening of their predicted depletion life, the gases like CO2, NOx, that lead to greenhouse effect cause global warming and air pollution, energy security, access to energy, etc., force economies to use alternative energy sources. Due to the fact that it causes minimal damage to the environment and feeds from an inexhaustible source, renewable energy draws attention as the best alternative to the negativities of fossil fuels. On renewable energy, which is classified as hydraulic, biomass, solar, wind, geothermal and wave energy, especially due to the developments in solar and wind energy technologies. In addition, various incentive policies are implemented by the countries due to the economic, financial and technical obstacles in front of the development of renewable energy. With the increasing interest in renewable energy, studies investigating the effects in the economic field and the effectiveness of the implemented policies have started to increase. The aim of this study is to empirically analyze the effectiveness of renewable energy incentive policies implemented in 36 OECD countries, including Turkey between 2000-2019. In the established econometric model, solar energy, wind energy, bioenergy and total (excluding hydro) renewable energy installed capacity was used as the dependent variable. Explanatory variables; divided into policy variables and control variables. Control variables were also analyzed with a dynamic panel data model. The findings show that policies implemented for the development and deployment of renewable energy are generally effective in increasing renewable energy installed capacity as expected, but some of the policy tools do not have the expected effect and some of them have positive effects in one or more of the solar, wind and bioenergy fields, while others have an opposite effect. According to the findings, it is concluded that the use of separate incentive policy tools for each renewable energy type in a transparent and understandable way will be more effective in achieving the desired targets with incentives.