Sultan II. Abdülhamid döneminde Sicill-i Ahval kayıtlarına göre Burdurlu kamu görevlileri ve faaliyetleri (1879-1909)

Abstract

Klasik dönemin bürokrasi anlayışına bakılırsa kalemiye, seyfiye ve ilmiye olmak üzere üç ana unsurdan oluşmaktaydı. Zaman içerisinde değişen şartlar Osmanlı Devleti'ni etkilemiş ve etkileşim sonucunda reformlar yapmaya yöneltmiştir. Özellikle yönetim alanında reformlar yapılmıştır. II. Mahmut döneminde bakanlıklar ve Tanzimat devrinden İkinci Meşrutiyet'e kadar çeşitli kurumlar oluşturulmuştur. Bakanlıklar ve kurumlar altında çalışan memurlar istihdam edilmiştir. Zaman içerisinde özellikle II. Abdülhamid devrinde bürokrasi anlayışı değişmiş ve sistematik bir bürokrasi anlayışı yerini almıştır. Bu sistematik düzen, 1879 yılında II. Abdülhamit devrinde Dâhiliye Nezareti'ne bağlı Sicill-i Ahvâl Komisyonu kurulmuş ve zaman içerisinde gelişmiştir. Bunun nedeni Tanzimat Devri'nden II. Meşrutiyet'e kadar devlet kurumlarında çalışan memur sayısının artışı ve bu durum neticesinde denetim açısından yaşanan sorunlardır. Bu sorunların ortadan kalkması için Sicill-i Ahvâl Defterleri oluşturulmuş ve memurlara yazdırılmıştır.Sicill-i Ahvâl Defterleri, birinci el kaynak olma özelliği taşımaktadır. Memurun adı, varsa lakabı, baba adı, doğum tarihi ve yeri, eğitim durumu, yabancı dil ve dillere aşina olduğu veya kitâbet tekellüm ettiği, varsa matbu eseri, kaç yaşında işe başladığı nerelerde ve hangi kurumlarda görev aldığı, maaş miktarı, çalıştığı süre içerisinde aldığı nişan, berat, ödül ve ceza vs. durumlar deftere kaydedilmiştir. Bu bilgilerin yazıldığı belgeye Terceme-i Hâl varakası denilir. Resmi belge (varaka) olarak geçen belgeler memurların durumları açısından işlerlik sağlamıştır. Bunun yanı sıra hem özgeçmiş (biyografik) hem de dönemin sosyo-ekonomik durumu açısından Osmanlı Devleti'nin ve memurun doğmuş olduğu yörenin durumunu yansıtmaktadır. 1879-1909 arası tutulan sicil kayıtları defter şeklinde tutulurken 1909 ve sonrası dosya sistemine geçilmiştir.Bu amaçla Burdur Sancağı'nın tarihsel sürecini ve diğer özellikleri, Osmanlı bürokrasisini ve Sicill-i Ahvâl defterlerine göre Burdur doğumlu kamu memurlarının faaliyetleri ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Sicill-i Ahvâl, II. Abdülhamid, Burdur, Memur, Bürokrasi

According to the concept of bureaucracy in the classical period, kalemiye, saifiye and Ilmiye were composed of three main elements. The changing conditions over time affected the Ottoman Empire and led to reforms as a result of interaction. Reforms have been made, especially in the field of management. During the reign of Mahmut II. ministries and various institutions were established from the Tanzimat era to the second constitutional era. Officers working under ministries and institutions have been employed. Over time, especially During the reign of Abdulhamid II. the concept of bureaucracy changed and systematically replaced an understanding of bureaucracy. This systematic order was established in 1879 the During the reign of Abdulhamid II. the Sicill-i Ahvâl Commission under the supervision to the Ministry of Internal Affairs was established and developed over time. This is because the number of civil servants working in state institutions increased the Tanzimat era period during the period between the second constitutional and this situation had problems in terms of supervision as a result. In order to correct these problems, Sicill-i Ahvâl records were created and printed to the officers.The records of Sicill-i Ahvâl are a first hand source. The officer's name, nickname if you have the father's name, date and place of birth, education status, foreign language, and familiar with the language or kitabet tekellum, if any, printed works, how old where you started, and which tasks in organizations, salary amount, the working time received within engagement, berat, reward and punishment, etc. cases are recorded in the notebook. This document is called terceme-i hâl varaka. The official documents (varaka) have provided functioning in terms of the status of the officers. It also reflects the situation of the Ottoman State both in biographical terms and in socio-economic terms of the period. Records kept between 1879 and 1909 were kept in notebook form, while the file system was switched in 1909 and later.For this purpose, the historical process and other characteristics of Burdur Sanjak and the Ottoman bureaucracy and the activities of Burdur born public officials according to the Sicill-i Ahvâl records were discussed.Keywords: Sicill-i Ahvâl, II. Abdulhamid, Burdur, Officer, Bureaucracy