Antalya ili Gündoğmuş ilçesi ve yöresi ağızları

Abstract

Bugüne dek teknolojinin gelişmesi ve yaşantının değişmesiyle artan ulaşım, sanayileşme, okuma-yazma oranı, iç ve dış göçler, iletişim araçları, televizyon, internet gibi unsurlarla Türkiye Türkçesi ağızları giderek kaybolmaktadır. Ağızlar, Türk milletinin etnik, dil ve tarihî yapısını belirlemede ses, şekil ve kelime hazinesinin tespitinde etkin rol oynamaktadır. Türkçenin zenginliğinin ortaya çıkarılmasında büyük öneme sahip olan ağızların tamamının derlenmesi ve incelemeleri yapılarak kayıt altına alınması gerekmektedir.Türkiye Türkçesi ağızları üzerinde günümüze kadar çok sayıda çalışma yapılmış ve pek çok araştırmacı da çalışmaya devam etmektedir. Birçok kitap, makale ve tez yer almasına rağmen henüz ağızların tamamı derlenmemiş ve incelenmemiştir. Bu çalışmanın temelini Antalya'nın Gündoğmuş ilçesinde soru-cevap yöntemiyle yapılan metin ve kelime derlemeleri oluşturmaktadır. Derlenen metinler ses ve şekil bilgisi açısından sınıflandırılarak incelenmiştir. Standart Türkiye Türkçesinde yer almayan yöreye özgü ses ve şekil özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Derlenen metinlerden elde edilen kelimeler sözlükte açıklanarak gösterilmiştir. Ulaşılan bilgiler dâhilinde yöre ağzının özelliklerinden yola çıkarak bölgenin ağız haritası ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bunların yanısıra çalışmanın sonunda metinler dışında derlenen kelime ve kalıp ifadelere yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: Gündoğmuş ağzı, ses bilgisi, şekil bilgisi, söz varlığı

To date, with the development of technology and the alter of life, Turkey Turkish dialects are gradually disappearing such as increasing transportation, industrialization, literacy rate, internal and external migrations, communication tools, television, internet. Dialects play an active role in determining the ethnic, linguistic and historical structure of the Turkish nation in determinig of sound, shape and vocabulary. All dialects, which are of huge importance in revealing the richness of Turkish, should be compiled and examined and recorded.Numerous studies have been carried out on Turkey Turkish dialects to date and many researchers continue to work. Although there are many books, articles and theses not all dialects have been compiled and examined. The basis of this study is the text and word compilations made with question-answer method in Gündoğmuş district of Antalya. The compiled texts were classified and examined in terms of sound and shape information. Region specific phonetic and mophological features that are not included in Standard Turkey Turkish were investigated. The words obtained from the compiled texts are explained and shown in the dictionary. Within the scope of the information reached, the dialect map of the region was tried to be revealed based on the characteristics of the local dialect. Besides these, words and phrases compiled outside of the texts are included at the end of the study.Keywords: Gündoğmuş dialects, phonology, morphology, vocabulary