Çağdaş Türk sosyologlarında din ve toplum (Ümit Meriç örneği)

Abstract

Türkiye tarihinde sosyoloji bilimiyle Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde karşılaşılmıştır. Osmanlı aydını devletin devamı ve bekası için çözümler üretmeye çalışmıştır. Türk toplumunun Batı toplumunda farklı olduğunu ayrıca Batı kavram ve olgularıyla Türk toplumunun açıklanamayacağını ifade eden Ümit Meriç, sosyoloji alanında yazdığı eserleriyle Türk sosyolojisinde önde gelen isimler arasında yer almaktadır. Ümit Meriç eserlerinde Türk sosyolojisinin problemleri, şehir konut ve insanı, sosyolojik açıdan modayı, sosyoloji perspektifinden mass media gibi toplumu ilgilendiren birbirinden farklı konuları irdelemiştir. Araştırmada yazarın hayatı ve çalışmaları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Sosyoloji eğitimine babası Cemil Meriç'ten başlayan Ümit Meriç, yaşadığı dönemde Türk toplumunda problem gördüğü durumları tespit ederek bu problemlere çözüm önerilerinde bulunmaktadır. Bu çalışmada Ümit Meriç'in din ve toplum alanındaki fikirleri tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma Ümit Meriç'in din olgusuna ve dini olana bakış açısını aktarması ve yaşadığı Türk toplumunda hangi toplumsal değişim ve toplumsal yapıyı öngördüğünü dile getirmektedir. Ümit Meriç'e göre asrı saadetten şimdiye kadar olan tüm islam alimlerini içine alacak bir bilim dalı oluşturulmalı ve adına Ümmetoloji denilmelidir. Yeni oluşturulan bu bilimin içerisinde yer alan bireylere ümmetolog olarak nitelendirilmelidir. Ümit Meriç, toplumda önem arz ettiğini dile getirdiği; konut, nüfus, kadın, aile, çocuk ve mass media gibi konular üzerinde değerlendirmeler yapmaktadır. Araştırmada ilk olarak Ümit Meriç'in kaleminden çıkan asıl kaynaklardan tarama yapılarak gerekli olan yerlerde konuyla ilgili ikincil kaynaklara ulaşılmaya çalışılmıştır.Anahtar kelimeler: Din, Toplum, Ümit Meriç, Cemil Meriç.

Its science in Turkey was encountered in the last periods of the Ottoman Empire. Ottoman intellectuals tried to find solutions for the continuation and survival of the state. Expressing that Turkish society is different from Western society and that Turkish society can not be explained with Western concepts and phenomena, Ümit Meriç is among the leading names in Turkish sociology with his works in the field of sociology. In his works, Ümit Meriç examined different issues that concern the society such as the problems of Turkish sociology, urban housing and people, fashion from the sociological perspective, and mass media from the sociological perspective. In the research, the life and works of the author were examined in detail. Ümit Meriç, who received his sociology education from his father Cemil Meriç, identifies the situations in which he saw problems in the Turkish society during his lifetime and offers solutions to these problems. In this study, it is aimed to express the ideas of Ümit Meriç in the field of religion and society. The research expresses Ümit Meriç's perspective on the phenomenon of religion and the religious and what social change and social structure he foresees in the Turkish society he lives in. In the research, firstly, secondary sources related to the subject were tried to be reached where necessary by scanning the original sources written by Ümit Meriç.Keywords: Religion, Society, Ümit Meriç, Cemil Meriç.