Erişilebilir turizm bağlamında konaklama işletmelerinde engelli bireylere sunulan hizmetlerin önem-performans analizi ile değerlendirilmesi

Abstract

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan rapora göre herhangi bir nedenleengelli olarak yaşayan insanların oranı %15,6 olarak belirtilmiştir. Bu orana göre 2021 yılıitibariyle 8 milyar olan dünya nüfusu içerisinde 1.248.000 kişinin engelli olarak yaşadığıöngörülmektedir (UNWHO,2011). 2002 yılında Türkiye Özürlülük Araştırması'ndaTürkiye'deki engellilik oranı %12,29 olarak belirtilmiştir (DİE,2002). Engelli sayısınınyüksekliği ve engellilerin tatile genellikle yanlarında refakatçileriyle çıkmaları erişilebilirturizmin, turizm sektöründe önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Ancak engellilerturizme katılırken zorluklar yaşamaktadır. Bu zorlukların giderilmesi için tüm engel gruplarıiçin çeşitli düzenlemeler yapılmalıdır.Bu çalışma konaklama işletmelerinde erişilebilir turizm kapsamında sunulanhizmetlerin engelli bireyler için önem düzeylerini ve uygulanma performanslarını önemperformans analizi kullanarak belirlemeyi amaçlamaktadır. Erişilebilir turizm literatüründeyapılan çalışmalarda kullanılan anketler incelenerek bir anket oluşturulmuştur. Oluşturulananket engelli dernekleri, engelliler için özel eğitim merkezleri ve sosyal medya aracılığı ileyazılı veya online anket şeklinde engelli bireylere uygulanmıştır. Anketin ilk bölümündekatılımcıların demografik özelliklerini ve tatil alışkanlıklarını belirlemek amacıyla 13 ifadeyer almaktadır. Anketin ikinci bölümünde erişilebilir turizm kapsamında sunulan hizmetlerinengelli turistler için önemini ölçmeye yönelik 32 ifade yer almaktadır. Anketin üçüncübölümünde ise aynı hizmetlerin uygulanma performanslarının değerlendirilmesine yönelik 32ifade yer almaktadır. Anket 405 engelli bireye uygulanmıştır ancak hatalı ve eksikişaretlemeler nedeniyle 19 anket analize alınmamıştır. 386 anketin verileri SPSS 25.0programında analiz edilmiştir. Anketteki bölümlere Güvenilirlik analizi, Frekans analizi veFaktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizi uygulanan önem ve performans bölümlerinde heriki bölüm için de dört faktör bulunmuştur. Sonrasında önem ve performans bölümlerindekiifadelerin ortalama değerleri hesaplanıp çıkan sonuçlar ÖPA matrisine yerleştirilmiştir. Bumatriste çıkan sonuçlara göre değerlendirmeler yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Engelli, Engelli Turizmi, Erişilebilir Turizm, Konaklama İşletmeleri, Önem-Performans Analizi

According to the report published by the World Health Organization (WHO), the rateof people living with disabilities for any reason is 15.6%. According to this rate, it is predictedthat 1,248.000 people among the 8 billion world population as of 2021 are living withdisabilities (UNWHO, 2011). In the 2002 Turkey Disability Survey, the disability rate inTurkey was stated as 12.29% (DIE, 2002). The high number of people with disabilities andthe fact that disabled people generally go on vacation with their companions indicate thataccessible tourism has an essential place in the tourism sector. However, disabled peopleexperience complexities while participating in tourism. Various arrangements ought to bemade for all disability groups in order to overcome these difficulties.This study aims to determine the importance levels and implementation performancesof the services provided within the scope of accessible tourism in accommodation businessesfor people with disabilities using importance performance analysis. A questionnaire wascreated by examining the questionnaires used in the studies in the accessible tourismliterature. The created questionnaire was applied to disabled individuals in the form of writtenor online questionnaires through disability associations and special education centers for thedisabled via social media. In the first part of the questionnaire, there are 13 declarations inorder to determine the demographic characteristics and vacation habits of the participants. Inthe second part of the questionnaire, there are 32 statements to measure the importance of theservices presented within the scope of accessible tourism for tourists with disabilities. In thethird part of the questionnaire, there are 32 declarations regarding the evaluation ofimplementation performance of the same services. The questionnaire was applied to 405disabled individuals, but 19 questionnaires were not analyzed due to incorrect and incompletemarkings. SPSS 25.0 program has been used to analyze the data of 386 questionnaires.Reliability analysis, Frequency analysis and Factor analysis were applied to the questionnaire.Four factors were found for both part of questionnaire in the importance and performanceparts where factor analysis was applied. Subsequently, the mean values of the expressions in the importance and performance parts were calculated and the results were assigned in theIPA matrix. Evaluations were made corresponding to the results obtained in this matrix.Key Words: Disabled, Disability Tourism, Accessible Tourism, Accommodation Establishments, Importance-Performance Analyse