Muhasebe eğitiminde etik ve etik algısı: Bir uygulama örneği

Abstract

Son yıllarda büyük işletmelerin muhasebe kayıtlarını olduğundan farklı göstermesi, muhasebe hileleri, kötü yönetim ve yaşanan muhasebe skandalları gibi durumlar kamunun dikkatini çeken ve üzerine yoğunlaşılan konular arasındadır. Gerçekleşen bu olayların çoğunluğu, sermaye piyasaları ve muhasebe sistemleri ile örnek olarak kabul edilen ABD'de ortaya çıkmıştır. Özellikle 2000'li yıllarda ABD'de meydana gelen Enron ve WorldCom skandalları ile birlikte finansal raporlara, sermaye kuruluşlarına, bağımsız denetim kuruluşlarına ve şirket yönetimlerine olan güven zedelenmiştir. Gerçekleşen bu durum Amerikan ekonomisini etkilemekle birlikte, gelişmekte olan ülkeleri de olumsuz etkilemiştir. Tüm bu sebeplerden dolayı etik konusu, muhasebe ve finans alanında en çok tartışılan konulardan biri olmuştur.Muhasebe mesleğini icra edenlerin topluma karşı olan sorumlulukları, diğer meslek gruplarına göre daha fazladır. Bu nedenle toplumun güvenini kazanmak, muhasebe mesleği açısından önemlidir. Her meslekte olduğu gibi muhasebecilik mesleğinde de ikilemler yaşanmaktadır. Bu ikilemlerin nasıl çözüme kavuşturulacağı meslek mensuplarının yaşadığı sorunlar arasındadır. Yaşanan bu ikilemler karşısından nasıl bir yol izlenmesi gerektiği konusunda meslek örgütleri uyulması gereken etik kuralları oluşturmuşlardır. Meslek örgütlerinin, meslek mensuplarına etik kuralları benimsetme konusunda ortaya koymuş oldukları çalışmaları olumlu olsa da muhasebe meslek etiği eğitiminin ilk olarak yükseköğretim kurumlarında verilmesi gerekmektedir. Yetişecek muhasebe meslek mensubunun mesleki yeterliliği için, almış olduğu muhasebe eğitimi çerçevesinde muhasebe meslek etiği eğitimini de alması ileride karşılaşabileceği belirsizlikleri çözmede yol gösterici olacaktır. Bu çerçevede araştırmanın temel amacı, gelecekte muhasebe mesleğini icra etmeyi düşünen meslek mensubu adayı öğrencilerin, etik algılarını ve etik davranma niyetlerini yaş, cinsiyet, öğrenim düzeyi, etik dersi almış olma gibi bazı değişkenler çerçevesinde inceleyerek aralarında anlamlı bir fark olup olmadığını tespit etmektir. Çalışmada etik algısı ve etik davranma niyetinin ölçüldüğü toplam üç boyutlu bir anket kullanılmıştır. Son olarak elde edilen veriler analiz edilerek değerlendirilmiş ve gerekli açıklamalar yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Etik, Muhasebe Eğitiminde Etik, Etik Eğitimi, Etik Algısı

In recent years, situations such as the different accounting records of large enterprises, accounting frauds, bad management and accounting scandals are among the issues that have attracted the attention of the public. The majority of events occurred in the USA, which is accepted as an example with capital markets and accounting systems. Especially with the Enron and WorldCom scandals that took place in the USA in the 2000s, trust in financial reports, capital organizations, independent audit institutions and company management was damaged. While this situation affected the American economy, it also affected the developing countries negatively. For all these reasons, ethics has been one of the most discussed topics in accounting and finance.Those who perform the accounting profession have more responsibilities to society than other professional groups. For this reason, gaining the trust of society is important for the accounting profession. As in every profession, dilemmas are experienced in the accountancy profession. How these dilemmas can be resolved is among the problems faced by members of the profession. Professional organizations have established ethical rules to be followed regarding how to follow these dilemmas. Although the studies of the professional organizations on the adoption of ethical rules to the members of the profession are positive, training in accounting professional ethics should first be given in higher education institutions. For the professional competence of the professional accountant to be trained, taking the accounting professional ethics education within the framework of the accounting education he received will be a guide in resolving the uncertainties he may encounter in the future.In the main purpose, the study is to examine the ethical perceptions and ethical intentions candidate students who are considering pursuing the accounting profession within the framework of such as age, gender, education level, take an ethics course and to determine whether there is a significant difference between them. In the study, a total three-dimensional questionnaire measuring the perception of ethics and the intention to act ethically was used. Finally, the obtained data were analyzed and evaluated and necessary explanations were made.Keywords: Ethics, Ethics in Accounting Education, Ethics Education, Perception of Ethics