El-Cassâs'ın Ahkâmü'l-Kur'ân'ında kullandığı hadislerin kaynakları ve değeri -Taharetle ilgili rivâyetler örneğinde-

Abstract

`el-Cassâs'ın (ö. 370/917) Ahkâmü'l-Kur'ân'ında Kullandığı Hadislerin Kaynakları ve Değeri -Tahâretle ilgili Rivâyetler Örnekliğinde-` başlığını verdiğimiz bu çalışmada el-Cassâs (ö. 370/917)'ın Ahkâmü'l-Kur'ân'ında, Mâide suresinin 6. âyetini tefsir ederken tahâret başlığı altında kullandığı rivâyetler değerlendirilmiştir. Değerlendirmelerimiz neticesinde el-Cassâs'ın (ö. 370/917), ahkâm âyetlerini tefsir ederken konuyla ilgili birçok rivâyete yer verdiği, bu rivâyetlerin bazılarını muttasıl senedle, bazılarını munkatı' senedle bazılarını ise senedsiz olarak kullandığı ancak kaynaklarını belirtmediği tespit edilmiştir. Bu tespitlerden hareketle tasnif dönemi eserlerin daha sonraki yüzyılda yazılan eserlere nasıl ve ne kadar yansıdığının ve Hicrî dördüncü asırda yazılan eserlerin sened-metin açısından benzerlik ve farklılıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede Ahkâmü'l-Kur'ân'da bulunan rivâyetlerin, Abdürrezzâk es-San'ânî'nin (ö. 211/826-27) Musannef'i, İbn Ebî Şeybe'nin (ö. 235/849) Musannef'i, Kütüb-ü Tis'a, Tahâvî'nin (ö. 321/933) Şerh'u Meâni'l-âsâr'ı, İbn Hibbân'ın (ö. 354/965) Sahih'i, İbn Huzeyme'nin (ö. 311/924) Sahih'i, Dârekutnî'nin (ö. 385/995) Sünen'i içerisinde olup olmadığı araştırılmıştır. el-Cassâs'ın (ö. 370/917) söz konusu bölüm içerisinde kullandığı rivâyetler kaynak eserlerde bulunan rivâyetlerle ayrıntılı bir şekilde karşılaştırılmış ve rivâyetler konularına göre müstakil başlıklar altında toplanmıştır. İncelemelerimiz sonucunda söz konusu rivâyetlerin büyük çoğunluğunun sened ve metin farklılıklarıyla birlikte kaynak eserlerde yer aldığı görülmüştür.

In this study, which we titled the `Sources and Value of the Hadiths Used by al-Cassas in his Ahkam'l-Qur'an -In the Example of the Narrations about Taharet-`, the narrations he used under the title of tahâret while interpreting the 6th versicle of the surah of al-Maida in the Ahkam'l-Qur'an of al-Cassâs was interpreted. As a result of our evaluations, it was dedicated that al-Cassâs (d. 370/917) included many narrations on the subject while interpreting the jurisprudence verses, some of these narrations were used with a muttasil sanad, some with a munqat' sened and some without a sanad, but he did not specify their sources. Based on these determinations, it is aimed to dedicate how and how much the works of the classification period are reflected on the works written in the following centuries, and the similarities and differences of the works written in the fourth century Hijra in terms of sanad-matn. İn this context the narrations in Ahkam'ul-Qur'an was researched whether or not in the Musannaf of Abdürrezzak al-San'ânî (d. 211/826-27), the Musannaf of Ibn Abi Shayba (d. 235/849), the Kutub-u Tis'a, the Şerhu meani'l-asar of Tahâvî (d. 321/933), Sahih of Ibn Hibban (d. 354/965), Sahih of Ibn Huzeyme (d. 311/924), and Sunan of Dârekutnî (d. 385/995). The narrations used by al-Cassâs (d. 370/917) in the aforementioned section were compared in detail with the narrations mentioned in the source works, and the narrations were bring together under separate topic titles according to their subjects.As a result of our investigations, it was seen that the majority of the narrations are included in the source works with the differences in the sanad and the matn.