Eğitimde yabancılaşma: Deweyci çarenin temellendirilmesi

Abstract

Eğitim kavramının anlam içeriği günümüzde çeşitlense de eğitime ilişkin kavrayışımızda köklü bir zihinsel değişimin yaşandığını söylemek güçtür. Deweyci yaklaşımı dışarıda tuttuğumuzda, günümüze değin eğitime yön veren temel yaklaşımları modern öncesi (premodern), modern ve modern sonrası (postmodern) izlekler olarak üç başlık altında toplamak olanaklıdır. Ancak her üç yaklaşımda da sırasıyla; bireyi toplum için araç kılmak, bireyi –birey pahasına– aşırı kutsamak ya da onu yersiz-yurtsuz, yörüngesiz bırakmak biçiminde özetlenebilecek sakıncalar ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak bu üç yaklaşım belki de eğitim felsefesindeki en önemli çağcıl sorunun belirmesine yol açmış, `yabancılaşma` diye ifade ettiğimiz bir toplumsal gerçekliği üretmiştir.Bu çalışma sırasıyla; modern dönemi hazırlayan geri planı irdeleyecek, dönemin başat eğitim paradigmasını yeniden değerlendirecek, sonra da postmodern dönemin eleştirel tavrının bazı öngörülmedik sonuçlarını çözümleyecektir. Son olarak da John Dewey'in genel felsefi programı ve bu programın ürettiği `deneyim` kavrayışının üstte sözü edilen sakıncalara karşı potansiyel gücünü ortaya koymaya çalışacaktır.

Though the concept of education varies nowadays, it is hard to say that an essential mental change has occured in our understanding of education. All along the history of education, except Deweyan Philosophy, educational approaches can be devided into three eras: premodern, modern and postmodern. But in all of these eras of history of education we encounter some inconvenient results in a chronological order: making individual a mediate for society, divinisation of individual -at the cost of their will- and leave individual deterritorialized and orbitless. As a result, these three approachments have made probably the most important contemporary problem of philosophy of education be apparent and have produced a social reality which we could name `substantial alienation`. This study respectively will focus on the backround that produces modern era, reassess the dominant educational paradigm of the era, analyse unprecedented outcomes of the critical attitude of the postmodern era. Finally, the potential strength of John Dewey's overall philosophical program and of the insight of `experience` as this program's product against the drawbacks mentioned above will be examined.