İşsizlik olgusuna resmi yaklaşım ve üniversitelerin beşeri sermaye kuramına göre dönüşümü üzerine bir inceleme

Abstract

Anaakım yeni liberal iktisadi görüş, fiyat istikrarı temel hedefi bağlamında, belli bir düzeydeki işsizlik olgusunu, enflasyonla mücadelede işlevsel bir araç olduğu ön kabulünden hareketle meşrulaştırmaktadır.Türkiye'de işsizlik sorunu Birinci Kalkınma Planı'ndan itibaren tarımdan kopuş, tasarrufların düşüklüğü, demografik olgular, geçmiş dönemlerin yanlış politikaları, gelişmişlik düzeyi, ücretsiz aile işçilerinin çokluğu, tarımın verimsizliği, kamu açıklarının artması, ekonomik krizler gibi nedenlere dayandırılmıştır. 1980 sonrası dönemde yeni liberal düzene geçişle birlikte, işsizliğe bakış da yeni liberal kurama uygun olarak değişmeye başlamış ve işsizlik beşeri sermaye yetersizliğinden kaynaklı bir sorun olarak görülmeye başlanmıştır. Dolayısıyla işsizlik sorununun çözümünün, beşerî sermayenin arttırılmasından geçtiği yaklaşımı kabul görmeye başlamış ve işsizlikle mücadele poltikaları, bütünüyle bu yaklaşıma göre oluşturulmuştur. Bu bağlamda, işsizlikle mücadele yolunda işsizlik sigortası, mesleki eğitim kursları, iş başı eğitim programları, toplum yararına programlar, girişimcilik eğitim programı gibi politikalar uygulanmıştır ve uygulanmaya da devam etmektedir. Temel amacı piyasaya işlerlik kazandırmak olan bu politikalar işçilerin sosyal haklarının kısıtlanmasına yol açmakta ve bu yolla düşük nitelikli, güvencesiz, düşük ücretli bir işgücü havuzu yaratılmaktadır. Türkiye'de Üçüncü Kalkınma Planı'ndan itibaren, bir bütün olarak eğitim sistemini ve bu arada üniversite öğrenimini, piyasanın gereksinimlerine uyarlamak gibi bir politika güdülmüştür. Eğitim sistemini dönüştürmeye yönelik politikalar da bütünüyle yeni liberal beşeri sermaye kuramına göre oluşturulup uygulanmıştır. Bu tez çalışması, Türkiye'de üniversite öğrenimini, beşerî sermaye kuramına göre dönüştürmeyi amaçlayan resmi politikaların ve üniversitelerin gittikçe yaygınlaştırılmasının sonuçlarını incelemektedir. Bu incelemenin ulaştığı temel sonuçlar ise şunlardır: Üniversitenin piyasanın gereklerine uyarlanması politikası, üniversite mezunları arasında işsizlik oranının giderek artmasına yol açmış ve üniversitenin ticarileşmesine bağlı olarak yoksul kesimler üniversite öğreniminden dışlanmaya başlamıştır.

Having price stability as its main goal to be achieved, mainstream neo-liberal economic theory legitimizes unemployment on the premise that a certain level of unemployment is a functional tool in the fight against inflation.Unemployment problem in Turkey has been based on reasons such as agricultural abandonment, low savings, demographic problems, wrong policies of past periods, low level of development, the abundance of unpaid family workers, inefficiency in agricultural production, increase in public deficits, and economic crises since the First Development Plan. With the transition to the new liberal order in the post-1980 period, the official perspective on unemployment began to change in line with the new liberal theory, and unemployment began to be seen as a problem resulting from the lack of human capital. Therefore, the approach that the solution to the unemployment problem is through the increase of human capital has begun to be widely accepted, and all policies to combat unemployment have been formed according to this approach.In this context, policies such as unemployment insurance, vocational training courses, on-the-job training programs, community work programme and entrepreneurship training program have been implemented and continue to be implemented in the fight against unemployment. These policies, the main purpose of which is to make the market to function, lead to the restriction of the social rights of the workers, and in this way, a low-qualified, insecure, and low-paid workforce pool is created. Since the Third Development Plan of Turkey, a policy has been pursued to adapt the education system as a whole and university education to the needs of the market. Policies to transform the education system have also been formed and implemented entirely according to the neoliberal human capital theory. This dissertation examines the results of the transformation of university education and the expansion of universities in Turkey. The main conclusion the dissertation reached as follow: the policy of adapting the university to the requirements of the market has led to an increase in the unemployment rate among university graduates and as a consequence of the commercialization of the university, the poor has began to be excluded from university education.