Penek Çayı Havzası'nda sedimanter litolojik birimlerdeki erozyon oranının belirlenmesi

Abstract

Erozyon, günümüz dünyasında doğal afetler içerisinde `sinsi doğal afet` olarakbilinen çok tehlikeli bir doğal afettir. Dünyada birçok ülkede büyük bir problem olarakgörülen, özellikle tarımsal üretimi günümüzde olumsuz etkileyen ve gelecekte de olumsuzetkileyecek olan bu doğal afet, ülkemizde de tarımsal faaliyetleri olumsuz etkilemektedir.Erozyonun oluşumuna neden olan jeolojik, jeomorfolojik, klimatik, edafik, vejetatif veantropojen faktörler göz önüne alınarak Erzurum ili Şenkaya ilçesi sınırları içerisindebulunan Penek Çayı Havzası'nda sedimanter litolojik birimlerdeki üzerindeki yüzeyerozyonu şiddetinin belirlenmesi amacıyla bu faktörlerin etkileri belirlenmeye çalışılarak,bu amaçla arazi ölçümlerinden yararlanılmıştır.Çalışma sonucunda elde edilen veri ve bulgular değerlendirildiğinde, farklı reliefşartlarına sahip yamaçlarda oluşan erozyon süreçleri üzerinde yağış miktarından dahaziyade yağış rejiminin ve bitki örtüsünün etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmasahasında erozyona bağlı olarak taşınan sediman miktarı ile zemini oluşturan malzemeninlitolojik, edafik ve vejetatif özellikleri arasında güçlü pozitif ilişkiler tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Yüzey Erozyonu, Parmak Erozyonu, Oyuntu Erozyonu, Sinsi DoğalAfet, Penek Çayı, Erzurum

Erosion is a very dangerous natural disaster that is known as insidious natural disasterin today's world. Erosion affects agricultural activities negatively in our country which is seenas an enormous problem in many countries by effecting especially agricultural production atthe present time and even in the future. Measurements have been carried out in basin of PenekRiver Senkaya Erzurum for the purpose of specifying the intensity of surface erosionconsidering geologic, geomorphologic, climatic, edaphic, vegetative and anthropogenic factorswhich causes erosion.When the findings and data are commented at the end of the study, it is determined thatraining regime is more effective than raining quantity on the process of erosion that is formedon the slopes having different relief studies Finally, It is determined that carried sedimentquantities depending on erosion, lithological features of the material forming ground, edaphicand vegetative reasons have positive strong relations.Keywords: Penek River, surface erosion, insidious natural disaster, sediment