Radvâ 'Âşûr'un romancılığı

Abstract

Bu çalışmada, 1946-2014 yılları arasında yaşamış Mısırlı yazar Radvâ 'Âşûr'un romancılığı konu edilmiştir. 'Âşûr, toplumun ihtiyaçlarını yorumlama kabiliyeti ile öne çıkan roman sanatı aracılığıyla toplumun ve bireyin sosyal, kültürel, siyasal ve ekonomik sorunlarını yansıtmaya çalışmış bir yazardır. 'Âşûr, romanları aracılığıyla tarihin tekerrürden ibaret olduğunun altını çizmiş ve tarihten ders çıkartılmaz ise aynı problemlerin tekrar yaşanacağını vurgulamıştır. Bu bağlamda yazarın romanları, tarihi nitelikli toplumsal gerçekçi romanlar olarak karşımıza çıkar. Anlatı ile tarih arasındaki ilişki hakkında tam bir bilinç içerisinde olan yazar, gerçekçi roman kategorisi içinde yer alan Sülâsiyyetü Gırnâta eserinde Endülüs'ün yok oluşunun tarihsel anlatısını işlemiştir. Yazarın kendine has bu gerçekçi üsluba, metinde Endülüs ile ilgili tarihî vesikalara yer vermesi ve halk hikâyelerini şiirsel bir tarzda tahkiyesi sayesinde ulaştığı söylenebilir. Tarihsel niteliğinin yanı sıra 'Tanık edebiyatı' kategorisinde kabul dilen et-Tantûriyye romanında yazarın gözünden Filistin zulmü yansıtılmaktadır. O, roman alanında kendine bir yer açarken, insanlara da yaşayan tarih olgusunu yeniden sunmuş ve hikâyelerinde farklı bir atmosfer oluşturmuştur. Kıt'atun min Ûvrûbâ' romanında ise yazar, Mısır tarihinde önemli bir yere sahip olan 1952 Kahire Yangını çerçevesinde dönemin birçok tarihsel olayını sorgulayıcı bir üslupla ele alarak Arap milletinin derinden etkilemiş yabancı sömürüsüne dikkat çekmiştir.Yazar, romanları aracılığıyla bir yandan tarihe not düşmüş diğer yandan da olayların geçtiği döneme dair toplumsal gerçekliğe ışık tutmaya çalışmıştır. Nitekim romanlarında, özgürlük, vatan, göç ve dram gibi tarihsel ve toplumsal gerçekliği ortaya koyan birçok temaya değinmiştir. 'Âşûr, edebî ürünlerinde, modern roman sanatında uygulanan tasvir, mektup, flashback, diyalog ve montaj gibi birçok anlatım tekniğini ustalıkla kullanmıştır. Yazar, romanlarında kullandığı dil ve üslup ile Arap kültürel miras zenginliklerini, okurlarına başarılı bir şekilde yansıtmıştır. Tez; giriş, iki bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın konusu, amacı, yöntemi ve kaynakları üzerinde durulmuş, modern Arap edebiyatında romanın doğuşu ve gelişimi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Araştırmanın birinci bölümünde, 'Âşûr'un hayatı, ailesi, siyasal ve toplumsal olaylara karşı tutumu, edebî kişiliği ve eserleri incelenmiş, ayrıca aldığı ödüllere yer verilmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde ise, yazarın romancılığı, romanlarında ele aldığı temalar, şahıs kadrosu, zaman, mekân, anlatıcı tipleri ve bakış açısı, anlatım teknikleri, dil ve üslup özellikleri ile ilgili analitik tahliller yapılmıştır. Son olarak elde edilen veriler sonuç kısmında değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Radvâ 'Âşûr, Arap Edebiyatı, Modern Arap Romancılığı, Sülâsiyyetü Gırnâta, et-Tantûriyye.

In this thesis, the novelism of the Egyptian writer Radwa Ashour, who lived between 1946 and 2014, was investigated. Novels are one of the literary genres based on narration and are the mirror of society. Novels also reflect the problems and expectations of society. Through the characters in the novels, the problems experienced by the individual and the society are embodied and thus people's expectations from life, social desires and demands are revealed. At the same time, novels are a tool for the formation of social consciousness, and they are the most intertwined with society in the field of literature. When Radwa Ashour's novels are analyzed, it is observed that he has a great ability to interpret the needs of the society. He is a writer who tried to reflect the social, cultural, political and economic problems of the society and the individual through his novels. Ashour, through his novels, emphasized that the repeating of history is a fact and emphasized that the same problems will occur again if no lessons are learned from history. It is seen that Ashour's novels appear as historical social realistic novels. The author sent a message by putting a note to history through his novels and at the same time tried to explain the social experiences of the period of the events mentioned in his novels. As a matter of fact, in his novels, he touched upon many themes that reveal historical and social reality such as freedom, homeland, immigration and drama. It is seen that Ashour has used many narrative techniques such as description, letter, flashback, dialogue and montage applied in modern novel art in his literary works very well. The author has successfully reflected the richness of Arab cultural heritage to his readers with the language and style he uses in his novels.The thesis consists of an introduction, two parts, and a conclusion. In the introduction, the topic, purpose, method and sources of the research are highlighted and information on the origin and development of the novel in modern Arabic literature is also presented. In the first part of the study, the biography of Ashour, his family, his opinions on political and social issues, his literary style and literary works were examined and also the awards he received were included. In the second part of the research, the author's novelism, his perspective of history, narrative techniques, language and style aspects, and the subjects he dealt with in his novels, the cast of characters, period, place, narrator types, and his style were analyzed. Finally, the research results are discussed in the conclusion.Keywords: Radwa Ashour, Arabic Literature, Modern Arabic Novelism.