Adalet Ağaoğlu'nun romanlarının psikanalitik yöntemle incelenmesi

Abstract

Çalışmada, çağdaş yazarlardan olan Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak, Fikrimin İnce Gülü, Bir Düğün Gecesi, Yazsonu, Üç Beş Kişi, Hayır..., Ruh Üşümesi, Romantik Bir Viyana Yazı ve Dert Dinleme Uzmanı romanları incelenmiştir. Tezin amacı, yirminci yüzyıl Türk romanının önde gelen temsilcilerinden biri olan Adalet Ağaoğlu'nun romanlarındaki psikanalitik bulguları ortaya çıkarmaktır. Zira Adalet Ağaoğlu, eserlerinde darbe travmaları, sosyalist/feminist kimlikler, kadın, hâlihazırdaki aydın sorunu, içsel/toplumsal ötekileşme/ötekileştirme, yabancılaşma, topluma uyum sağlayamama, ailevi problemler, bireye yapılan dayatmalar gibi bireyin ve toplumun gerçeklerine sağlam bir üslupla dokunduğu temalarıyla edebiyatımızda önemli bir yere sahip olmasına rağmen romanlarının psikanalitik yöntemle incelenmemesi edebiyatımız adına bir eksiklik teşkil eder. Bu sebeple ele alınan çalışmada, romanlar psikanaliz ve psikanalitik edebiyat kuramı doğrultusunda okunup başlıklandırılmış ve kaleme alınmıştır. Çalışma, yalnızca eserlerin psikanalitik yöntemle ele alınmasıyla sınırlandırılmıştır. Giriş bölümünde psikanalitik kuramın genel çerçevesine ve temsilcilerinin görüşlerine yer verilmiştir. Birinci bölümde yine çeşitli psikanalistlerin görüşleri doğrultusunda psikanalizin edebiyatla olan kesişimi incelenerek psikanaliz ve edebiyat arasındaki ilişki irdelenmiştir. İkinci bölümde ise Adalet Ağaoğlu'nun tüm romanlarında, nevroz ve nevroza sebep olan oidipus kompleksi, erişilemeyen arzular, ailesel/çevresel/toplumsal faktörler, aşağılık/üstünlük kompleksleri, anksiyete, narsisizm, yaşam ve ölüm içgüdülerinin çatışma hâlleri, mazoşist/sadist tepkilerin yanında çeşitli savunma mekanizmaları, yaratıcı yazarlık ve katharsis gibi baskın şekilde görülen psikanalitik unsurlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise ele alınan bulgular değerlendirilmiş ve romanların psikanalitik incelemeye uygun olduğu tespit edilmiştir.

In the study, the novels of one of the modern writers, Adalet Ağaoğlu, Ölmeye Yatmak (Lying Down to Die), Fikrimin İnce Gülü (The Thin Rose of My Thought), Bir Düğün Gecesi (A Wedding Night), Yazsonu (Summer's End), Üç Beş Kişi (Curfew), Hayır...( No...), Ruh Üşümesi (A Chill in the Soul), Romantik Bir Viyana Yazı (A Romantic Viennese Letter) and Dert Dinleme Uzmanı (Problem Listening Specialist) were investigated. The aim of the thesis is to reveal the psychoanalytic findings in the novels of Adalet Ağaoğlu, one of the leading representatives of the Turkish novel of the twentieth century. Adalet Ağaoğlu has a prominent place in our literature since the following topics as coup traumas, socialist/feminist identities, women, the current intellectual problem, internal/social marginalization, alienation, inability to adapt to society, family problems, impositions on the individual and the realities of the individual and society are reflected in proficient manner in her novels. Although she has an important place in our literature, there are no psychoanalytic analysis of her novels. It is a disadvantage of our literature. For this reason, in this study, the novels were read, titled and recorded in accordance with psychoanalysis and psychoanalytic literary theory. The study has been done only by the psychoanalytic approach. In the introduction, the general concepts of psychoanalytic theory and the views of its representatives are given. In the first part, the relationship between psychoanalysis and literature is presented. It is based on the investigation of the intersection of psychoanalysis with literature, in the framework of the views of various psychoanalysts. In the second part, the dominant psychoanalytic elements in all the novels of Adalet Ağaoğlu, such as neurosis and the Oedipus complex that causes neurosis; inaccessible desires; family/environmental/social factors; inferiority/superiority complexes; anxiety; narcissism; conflicting states of the instincts of life and death; various defense mechanisms along with masochistic/sadistic reactions, such as creative authorship and catharsis are investigated. In the final part, the evaluation of the research findings is presented. It also includes the finding that the novels were suitable for psychoanalytic analysis.