Alzheimer hastalarına karşı toplumdaki bireylerin bakış açısının değerlendirilmesi

Abstract

Araştırma, Alzheimer tanısı alan bireylere karşı toplumun bakış açısınıdeğerlendirmek amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini, İstanbulİl Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı, Üsküdar İlçe' sinde bulunan, Aile Sağlığı Merkezi'nekayıtlı 200 kişi oluşturmuştur. Veriler araştırmaya katılan bireylerden Şubat ve Mart 2021tarihleri arasında Tanıtıcı Bilgi Formu ve Damgalama Anketi (The AttributionQuestionnaire-27) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, yüzdelik,Pearson Korelasyon Testi, Tukey testi, Varyans Analiz (Anova), T testleri kullanılmıştır.Araştırmaya katılan bireylerin %33.0'ını 26-45 yaş aralığındaki kişiler, %55.0'ınıkadınlar oluşturmaktadır. Katılımcıların %30.5'i lise mezunu, %31.5'i ise serbest mesleksahibi, %55.5'i evli olup %53' ünün çocuğu yoktur ve %77'i çekirdek aile yapısına sahipve %48.5'inin ekonomik durumu orta olarak saptanmıştır.Bireylerin Damgalanma Anketi toplam ve alt boyut puan ortalamalarıincelendiğinde toplam puan ortalaması (x̄:127,62±9.51) ile orta düzeyde olarakbulunmuştur. Damgalama toplam ve alt boyut puan ortalamalarına bakıldığında;(x̄:18,37±4,920) ile en yüksek puan ortalamasını yardım alt boyutu almışken,(x̄:8,81±4,483) ortalama ile en düşük puan ortalamasını suçlama alt boyutu almıştır.Kaçınma (x̄: 17,79±5,124), acıma (x̄:16,95±4,495) ve ayrılma (x̄:16,89±5,506)alt boyutları ortalamanın üstünde değerlere sahipken; tehlikelilik, (x̄:14,95±5,713), baskı(x̄:14,47±5,311) ortalama değer almış olup, öfke (x̄:13,11±5,321) ve korku(x̄:11,87±5,341) alt boyutları ise ortalamanın altında değerler almıştır.Bireylerin damgalama toplam ve alt boyut puan ortalamaları değişkenlere göreincelendiğinde; eğitim durumu açısından; okuryazar olmayan/ilkokul mezunu kişilerdeacıma alt boyutu puan ortalaması lise mezunu kişilere göre daha yüksek olup istatikselolarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0,05). Bireylerin meslek durumuna göre; memurkişilerin kaçınma alt boyut ortalamaları çalışmayan/ev hanımı/emekli kişilerden dahadüşük olup istatiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05). Bireylerin ekonomiközelliklerine bakıldığında acıma, baskı, yardım puan ortalamaları, ekonomik durumu kötü olanlara göre ekonomik olarak orta düzeyde olan kişilerde daha yüksek olduğu ve bufarkın istatiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05).Bireylerin Alzheimer hastası kişileri tanıma durumuna göre; baskı alt grup puanortalamasının Alzheimer tanıdığı olmayanlarda daha yüksek olduğu ve bu farkın istatikselolarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05).Bireylerin toplam ve alt boyut ortalamalarında cinsiyet, medeni durumu, yaş,çocuk sayısı, aile yapısı, Alzheimer hastası bireye yakınlık derecesi değişkenlerine göreistatiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05).Sonuç olarak, Alzheimer hastalığı ve hastalarına karşı toplumdaki bireylertarafından dışlanma, etiketlendirme yapılabildiği, bu nedenle etiketlendirmeye karşıtoplumda farkındalık yaratacak eğitim vb. çalışmalar yapılmasının önemli olduğusöylenebilir.Toplumun Alzheimer hastalarına bakış açısını değerlendirmek amaçlıçalışmaların arttırılması, damgalama mücadelesinde hemşirelere toplumun Alzheimertanılı bireye karşı damgalamaya karşı farkındalığın arttırılması, damgalamaya nedenolabilecek etmenlerin belirlenmesi ve ortadan kaldırılması konusunda önemli rollerdüşmektedir.

The research was conducted in a descriptive manner in order to evaluate theperspective of the society to wards individuals diagnosed with Alzheimer's. The sampleof the study consisted of 200 people registered in a Family Health Centre in ÜsküdarDistrict. Data were collected from individuas participating in the study between Februaryand March 2021 using the Intro ductory Information Form and (The AttributionQuestionnaire-27). In the evaluation of data, percentage, Pearson Correlation Test,Turkey test, Analysis of Variance (Enova), T tests were used. %33.0 of the individual sparticipating in the researchare between the ages of26-45 and %55 are women.%30.5 of the participant sare high school graduates. %31,5are self-employed, % 55,5 are married, % 53 have no children, %77 have a nuclear familyand %48,5have a moderate economic status. When the total and sub-dimensionmeanscores of the Individuals Stigma Scale were examined, the total means core wasfound to be at a moderate level with (x̄:127.62±9.51). When the stigmatization total andsub-dimension mean scores were examined, the helping sub-dimension had the highestmeans corewith (x̄:18.37±4.920), while the blamesub-dimension had the lowest meanscore with (x̄:8.81± 4.483). While a voidance (x̄:17.79± 5,124), pity (x̄:16,95± 4,495) andseparation (x̄:16,89+5,506) sub-dimensionsha vevalues abovet heaverage, dangerousness(14.95± 5,713). Printing (x̄:14.47 ±5,311) has an a verage value. Anger (x̄:13.11 ±5.321)and fear (x̄:11.87± 5.341) sub-dimensions were below the average. When the stigmatization total and sub-dimensionmeanscores of the individualsare analyse daccording to the variables, according to the education level; The meanscore of the pitysub-dimension washigher in illiterate / primary school graduates than inhigh school graduates, and a statisticallys ignificant difference was found (p<0.05).According to the occupational status of thein dividuals, the avoidance sub-dimensionaverages of civil servants were lower than those of nonworking/housewife/retiredpersons, and a statistically signifi cant difference was found(p<0.05).VIWhen the economic characteristics of individual sare examined, it is seen that themean scores of pity, pressure, help are higher in people with moderate economic statusthan those with poor economic status and this difference is statistically significant(p<0.05). When there cognition status was examined, it wasfound that the pressure scoreaverage washigher in those who did not have Alzheimer's disease and this difference wasstatistically signifi can't (p<0.05); There was nostatistically significant difference in thetotal and sub-dimension averages of individuals according to the variables of gender,marital status, age, number of children, family structure, and degree of closeness to anindividual with Alzheimer's disease (p>0.05) As a result, individuals in the society canbe excluded and abeled against Alzheimer's disease and its patients. It can be said that itis important to carry out studies. Increasing the number of studies aimed at evaluating theperspective of the society on Alzheimer's patients, increasing the a wareness of thesociety against the stigmatization of the individual with Alzheimer's diagnosis,identifying and eliminating the factorst hatmay cause stigma fall on nurses in the fightagainst stigma