Muhtar Avezov'un `Abay Yolu` romanı incelemesi: Tarih-gerçeklik-metin merkezli bir çalışma.

Abstract

Muhtar Avezov'un Abay Yolu adlı ünlü eserini, kitabın gerçek dönemini de göz önünde bulundurarak inceledik. Avezov, adı geçen eseri önce Abay adı ile iki cilt olarak yayımlamıştır. Birinci kitap 1942 yılında, ikinci kitap ise 1947 yılında matbaadan çıkmıştır. Abay adlı kitap, 1947 yılında Kazak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Ödülü'ne layık görülmüştür. Eser Abay Jolı adıyla iki ayrı kitaptan oluşur. Birinci kitap 1952, ikinci kitap 1956 yılında basılmış, 1959'da ise Lenin Ödülü'nün sahibi olmuştur. Abay Yolu, biyografik bir eser olmakla birlikte Kazak halkını, Sovyet öncesi devri ile birlikte tüm canlılığını koruyarak anlattığı için bir Kazak ansiklopedisi niteliği taşır. Kazakların konargöçer dönemdeki yaşamını, aile ilişkilerini, siyasi meselelerini, adalet kavramını algılayışlarını, örf ve âdetlerini, eğitim eksikliğini ve Kazak kadınının sorunlarını ele alır. Avezov aslında Abay etrafında şekillenen hayatı merkeze alarak o yıllardaki Kazak halkını her yönüyle dünyaya tanıtmıştır.Çalışmamızı hazırlarken öncelikle Kazak tarihi ve edebiyatından kısa bilgiler verdik. Kazak ismi hakkındaki farklı görüşleri dile getirdik. Ardından Kazak edebiyatını sözlü dönemden başlayarak belli dönemlere ayırıp kısaca bilgiler verdik. Çalışmamızın ana ekseninde yer alan Muhtar Avezov ve Abay Kunanbayev'in hayatı, sanatçı kişiliği ve eserlerini ana hatlarıyla inceledik. Ardından romanın geniş özetinden bir bölümü romanın içeriğinin anlaşılması için verdik. Ayrıca eserin belkemiğini oluşturan karakterleri tanıtarak romanın mekânı ve zamanını inceledik. Sonuç olarak romanda anlatılanlarla tarihi gerçekliğin büyük ölçüde örtüştüğünü gördük. Bununla birlikte dönemin siyasi dayatmaları sebebi ile bazı konuların Muhtar Avezov tarafından yumuşatıldığını ya da ılımlı bir yaklaşımla anlatıldığı kanısına vardık. Bu konuyu roman ve gerçeklik başlığı ile çalışmamıza ekledik. Ayrıca tarihi kişilik olan Abay Kunanbayev ile romanda anlatılan Abay'ı da karşılaştırarak yorumladık.

The masterpiece Abai Zholy( The Path of Abai) whose writer is Mukhtar Auezov was being analyzed while considering term which Abai was lived. Auezov, firstly published his book as Abai with two volume. In 1942, first book was published and in 1947 second book published. Abai was awarded with Kazakh Soviet Socialist Republic prize in 1947.Abai Zholy consists of two books. First book was published in 1952, second one which was awarded the Lenin prize published in 1959.Abai Zholy is a biographical series at the same time it is considered as Kazakh encyclopedia since it describes precisely Kazakh people and Pre-Soviet era. Abai Zholy demonstrates life of Kazakh people in nomad era, family relationships, political issues, their perception of the concept of justice, customs, lack of education and problems of the Kazakh women. Auezov introduce devery aspects of Kazakh people who lived in those years based on life around Abai to the world.In preparing our work, we first tried to introduce the important personalities that Kazakh literature has developed and cultivated. Later, we gave detailed information about the life of Mukhtar Avezov, his literary personality and his works and examined the novel Abay Yolu, in which Abay Kunanbayev relates his life. In the review we first included the broad summary of the novel, then examined the characters in the novel and the elements of zman and space.In the review part of the work we also focused on the relationship of this work, which is a monographic novel, with historical reality. To conclude, strong resemblance between content of novel and historical reality was discovered. Also, we observed changes which Mukhtar Auezov made on some subjects due to political impositions. He had a moderate approach in these subjects. This part introduced under Novel and Reality. Additionally, historical figure Abai Kunanbay and Abai who was described in novel were compared and interpreted.