Sağlık harcamalarının bileşenleri: Dünya sağlık örgütü kurucu ülkeleri örneği

Abstract

Ekonomik büyümenin önemli bir alt sektörü haline gelen sağlık ekonomisi, ulusal ve uluslararası karşılaştırmalarda kullanılmaktadır. Çünkü sağlık ekonomisi değişkenleri, ülkenin ekonomik büyümesi hakkında bilgi vermekte ve ekonomik büyümeyi etkilemektedir. Bu çalışmada sağlık kavramının kavramsal çerçevesi, temel sağlık göstergeleri, sağlık ekonomisi, harcaması, hizmetleri detaylarıyla aktarılmıştır. Analizde kullanılan Dünya Sağlık Örgütü Kurucu Ülkeleri'nin sağlık sektörlerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Orta gelir tuzağı açısından sağlık, ekonomik ve demografik değişkenlerin ekonomik büyümeye olan etkisi ortaya konulmuş ve son bölüme konu olan değişkenler bu etki altında belirlenmiştir. Panel veri analizi yapılan son bölümde Dünya Sağlık Örgütü kurucu ülkeleri alt orta, üst orta ve yüksek gelirli ülkeler olarak ayrılmıştır. Orta gelir tuzağına etkenliği açısından belirlenen değişkenlerin ülkelerin gelir seviyeleri ile ilgisi araştırıldığı için bu ayrım yapılmıştır. Ülkelerin orta gelir tuzağına takılı kalmaması ve bir üst seviyeye geçebilmeleri için bu etkenlerin etkinliğini ölçmek, ülkelerin büyüme sürecinde sağlık, ekonomik ve demografik değişkenler etkilerini belirlemek bir diğer amaçtır. Her ülke grubu için model belirlenmiş, değişen varyans, otokorelasyon ve yatay kesit bağımlılığından oluşan temel varsayımlar test edilmiştir. Bu varsayımlar ile ulaşılan sonuç sonrasında model yeni bir tahminciyle tekrar kurulmuş ve yeniden yorumlanmıştır. Birim kök testi ile serilerin hangi seviyelerde durağan oldukları kontrol edildikten sonra değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisini bakmak için Toda-Yamamoto nedensellik analizi yapılmıştır. Sağlık ekonomisinde kullanılan değişkenlerin birbiriyle, diğer sektörlerle ve orta gelir tuzağı ile olan ilişkisi incelenmiştir. Çalışmada uygulanan Toda-Yamamoto nedensellik analizi sonucunda alt orta ve üst orta gelirli ülkelerin ekonomik büyümeyi sürekli hale getirmede analize konu olan değişkenlerin etkin olduğu görülmüştür. Ancak yüksek gelirli ülkelerin büyüyen ekonomisini stabil tutmasında bu etkenlerin etkisi görülmemiş, etkenler dışında kalan makroekonomik değişkenlere yönelmesi gerektiği belirlenmiştir.

Health economics, which has become an important sub-sector of economic growth, is used in national and international comparisons. Because health economy variables give information about the economic growth of the country and affect the economic growth. In this study, the conceptual framework of the concept of health, basic health indicators, health economics, expenditure and services are explained in detail. The health sectors of the Founding Countries of the World Health Organization used in the analysis were compared. In terms of middle income trap, the effect of health, economic and demographic variables on economic growth has been revealed and the variables that are the subject of the last section are determined under this effect. In the last part of the panel data analysis, the founding countries of the World Health Organization were divided into lower middle, upper middle and high income countries. This distinction was made because the relationship between the variables determined in terms of the effectiveness of the middle income trap and the income levels of the countries was investigated. Another aim is to measure the effectiveness of these factors and to determine the effects of health, economic and demographic variables in the growth process of countries so that countries do not get stuck in the middle income trap and move to the next level. The model was determined for each country group, and the basic assumptions consisting of varying variance, autocorrelation and cross-section dependence were tested. After the conclusion reached with these assumptions, the model was reconstructed with a new estimator and reinterpreted. After checking at which levels the series were stationary with the unit root test, Toda-Yamamoto causality analysis was performed to look at the causal relationship between the variables. The relationship between the variables used in health economics, with each other, with other sectors and with the middle income trap has been examined. As a result of the Toda-Yamamoto causality analysis applied in the study, it was seen that the variables subject to the analysis were effective in sustaining the economic growth of the lower middle and upper middle income countries. However, these factors did not have an effect on keeping the growing economy of high-income countries stable, and it was determined that they should focus on macroeconomic variables other than the factors.