II. Abdulhamid Han Dönemi şeyhülislâmları

Abstract

Osmanlı Devleti'nin çok sıkıntılı bir döneminde tahta geçen Sultan II. Abdulhamid devletin 34. padişahı olarak 31 Ağustos 1876 tarihinde tahta çıkışından, 27 Nisan 1909 tarihinde tahttan hal' edilişine kadar geçen 33 yıllık zaman zarfında dahili ve harici bütün zorluklara karşı koyarak devleti idare etmeye çalışmıştır.Asıl amacı devleti içinde bulunduğu zor durumlardan kurtarmak olan Sultan II. Abdulhamid bu amaç için İslâm ümmetinin halifesi olarak toplumsal ve siyasal bir tehdide karşı bu manevi otoriteyi kullanmayı yani din ve siyaseti birleştirmeyi bilmiştir.Sultan II. Abdulhamid saltanatı boyunca güvendiği kişileri etrafında toplamaya çalışmış özellikle şeyhülislâm atamalarında buna özen göstermiştir.Sultan II. Abdulhamid ve dönemi ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Ancak Sultan II. Abdulhamid dönemi şeyhülislâmlarının hayatlarını ele alan çalışmalar kısmî ve sınırlı sayıdadır. Eksiğini farkettiğimiz bu alanda yapılan bu çalışma kapsayıcı bir bakışla o dönemin içinde bulunduğu şartları tanıyıp, şeyhülislâmların nasıl bir siyasî ortamda göreve geldikleri, şahsiyetleri ve Sultan II. Abdulhamid'in saltanatına olan etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır.Anahtar Kelimeler:II. Abdulhamid, İslâm, Meclis, Şeyhülislâm, Yönetim.

Sultan Abdul Hamid II, who succeeded the crown in a very troubled period of Ottoman Empire, tried to govern the state by struggling against all difficulties at home and abroad as the 34th ruler of the state for 33 years from his accession on 31 August 1876 to his dethronement on 27 April 1909.His main purpose was to extricate the state from the difficulties it was in, and for this purpose, as the caliph of the Islam ummah, he managed to use the spiritual authority against a social and political threat, that is, he managed to unite the religion and politics.Sultan Abdul Hamid II tried to gather people he trusted around himself during his reign, and, undoubtedly, shaykh al-islamship was one of the issues he paid particular attention. Many studies have been conducted on the period of Sultan Abdul Hamid II. However, the studies on the position and efficiencies of the shaykh al-islams in the manner of rule of Sultan Abdul Hamid II are partial and in limited number. This study, conducted on this field of which absence has been noticed, aims to investigate the political environment in which shaykh al-islams were appointed by identifying the conditions of the period with a comprehensive point of view, the characters of the shaykh al-islams and their effects on the reign of Sultan Abdul Hamid II.Key Words:Abdul Hamid II, Islam, Parliament, Shaykh Al-Islam, Rule.