T.C. Anayasalarında mahalli idarelere ilişkin yer alan ilkelerin gelişimi

Abstract

İnsanlık, yerleşik hayata geçmeye başladığı ilk dönemlerde iktidarın görece eşitlikçi bir nitelikte paylaşıma konu olduğu devletler kurmuştur. Henüz merkezî ve yerel olarak iktidarın paylaşıma konu olmadığı bu kent ölçekli devletler, zamanla ekonomik ve askeri anlamda güçlenerek sınırlarını diğer benzerleri aleyhine genişletme imkânı bulmuşlardır. Yeni bölgelerin fethedilmesiyle birlikte fetheden taraf `merkezî yönetim`, fethedilen bölgeler ise `yerel yönetimler` şeklinde konumlanmaya başlamıştır. Türk İdare Tarihi bakımından ise Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, modernleşme hareketlerinin de etkisiyle, ulus fikri ortaya çıkmıştır. Bu fikir akımının ortaya çıkması, beraberinde zaten mevcut olan merkeziyetçi anlayışı daha da perçinlemiştir. Günümüz manasında katı bir merkezî anlayıştan ziyade, dönemin şartlarına uygun olarak uygulanmaya çalışılan bir merkeziyetçilik ile yerel toplulukların öz yönetim hakları bağdaştırılmak istenmiştir. Günümüzdeki mahallî idare – merkezî idare ayrımının temeli de bu şekilde oluşmuştur.Türkiye'de mahallî idarelerin üzerine inşa edildiği ilkeler, ülkenin içinde bulunduğu siyasi konjonktürden oldukça fazla etkilenmiştir. Bu dönüşümün takibi, bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Çalışmada, mahallî idarelere ilişkin olarak T.C. Anayasalarında yer alan ilkelerin gelişim süreci mahallî idarelerin anayasalarda yer alış biçimleri, özerklikleri, vesayet denetimleri gibi belirli kriterler üzerinden açıklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Mahallî İdareler, Anayasal İlkeler, Yerinden Yönetim

In the early periods when humanity began to settle down, it established states in which the power was shared in a relatively egalitarian manner. These city-scale states, where the central and local power are not yet shared, have gained the opportunity to expand their borders against others by getting stronger economically and militarily over time. With the conquest of new regions, the conquering party began to be positioned as `central administration` and conquered regions as `local governments`.In terms of Turkish Administrative History, the idea of nation emerged in the last periods of the Ottoman Empire, with the effect of modernization movements. The emergence of this stream of ideas has further strengthened the centralist understanding that already exists with it. Rather than a strict centralized understanding in today's sense, it was aimed to reconcile the self-governance rights of local communities with a centralization that was tried to be implemented in accordance with the conditions of the period. The basis of today's distinction between local administration and central administration was formed in this way.Turkey has been built on the principles of local administrations, it is very impressed by the more than political conjuncture in the country. Tracking this transformation is the basis of this study. In the study, regarding the local administrations, T.C. The development process of the principles in their constitutions has been explained over certain criteria such as the way local administrations are included in the constitutions, their autonomy, and guardianship controls.Key Words: Local Governments, Constitutional Principles, Decentralization