Psikanalitik film eleştirisi bağlamında filmsel mekan tasarımı ile kahramanın benliği arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışma, benliğin inşasında mekân kavramının etkisi anlamak amacıyla yapılmıştır. Bu tez, film karakterinin benlik yapısını çözümlemek amacıyla mekânın işaret ettiği psikanalitik kavramları araştırmış ve örnek film analizleriyle bu sonuçlar açıklanmıştır. Tezin ilk bölümünde yer alan Topografik Kuram, Yapısal Kişilik Kuramı ve Psikoseksüel Kişilik Kuramı'ndan hareketle, bu ilişkinin boyutlarını ortaya çıkarmak adına benlik kavramı açıklanmıştır. Tezin ikinci kısmında ise mekân kavramı hem kendi başına bir kavram hem de sinemasal anlamda ele alınmıştır. Tezin üçüncü ve son bölümünde ise psikanalitik anlamda incelenmeye değer bulunan ve hedeflenen ilişkiyi açığa çıkarmak amacıyla örnek filmlerin analizleri yapılmıştır.Mekân ve benlik arasındaki ilişkiyi ortaya koymak ve bu iki kavram arasındaki çok boyutlu ilişkiye dair bir yorum getirmek amacıyla amaçsal örneklem tekniğine göre seçilen `Anayurt Oteli`, `Başlangıç`, `Cinnet`, `Matrix` ve `John Malkovich Olmak` isimli filmler psikanalitik film çözümlemesi yöntemiyle ele alınmıştır. Çözümlemeler sonrası bu filmler ışığında benlik kavramının, mekânsal iletişim anlamında temsiller sunduğu anlaşılmıştır. Mekanı oluşturan unsurların, benlik ile arasında işlevsel açıdan karşılıklı bir ilişki içerisinde olduğu idrak edilmiştir. Karakterin benliğinin inşasında mekan ile çok yönlü bir ilişki kurulduğu fark edilmiştir. Filmde benlik ve mekânın arasındaki ilişkinin bir bütün olarak benlik tasarımının ortaya çıkmasında etkili olduğu gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Sinema, Benlik, Mekân, Psikanalitik Film Çözümlemesi

It is aimed to reveal the dimensions of the relationship between this space and the self. From a psychoanalytic point of view, it is necessary to examine the space from a wider perspective in order to understand the concept of self for the film more comprehensively. In the first of the thesis, in order to reveal the dimensions of the relationship, the basic information about the self of the psychoanalytic theory was mentioned. In the second part of the thesis, the phenomenon of space is discussed both as a concept on its own and in a cinematic sense. In the third and last part of the thesis, the analysis of the films that are examined psychoanalytically and to reveal the targeted relationship are made.In order to understand the relationship between space and self, it has been handled with the psychoanalytic film analysis method named `Homeland Hotel`, `Inception`, `Shining`, `Matrix` and `Being John Malkovich`, which includes concepts in a theoretical framework from a psychoanalytic perspective. After analysis, in the light of this, the concept of self was understood with representations in terms of spatial communication. It has the possibility to represent another probable possibility. It has been noticed that the space is positioned as a subject outside the self and found elsewhere. The message in the film is that the relationship between self and space is created in a way that is complementary to each other. Keywords: Filmic Character, Self, Space, Place, Filmic Space, Psychoanalysis