Meşşâi felsefede kendini bilmek kavramı

Abstract

Felsefede, farklı dönemlerde konu edinilen problemler sürekli olarak değişmiştir. Bunlardan biri olan kendini bilmek yüce gayelere ulaşmaya hizmet eden bir araçtır. Kendini bilmek bağlamında Meşşâi gelenekte epistemoloji açısından direk konu ile ilgili kaynaklar sınırlı olmasına rağmen bu konu ile doğrudan bağlantılı olan ruh, nefs, akıl ve idrâk gibi kavramlar meşşâi filozoflar merkezinde ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada öncelikli olarak konu ile ilgili kitapların yanında tez ve makale türünden eserlerin de taramaları yapılarak `kendini bilmek` konusu araştırılmıştır. Ayrıca Meşşâi gelenek açısından kendini bilmenin olanaklılığı sorgulanmaya çalışılarak bunun, nasıl gerçekleşeceğine dair soruya da cevap aranmıştır. Meşşâi gelenekteki `kendini bilmek` anlayışı nefsini bilmek (marifeti'n-nefs) olarak düşünülmüş, bunun ise içsel bir yolculuk (tefekkür) ile insanın en son kemâlâtına ereceği tespiti vurgulanmıştır. Elde edilen sonuçlardan hareketle, kazanımların bize hayatımızın istikametini akıl ile belirleme noktasında neler sağlayabileceği hakkında öngörülerde bulunulmaya çalışılmıştır. Ayrıca kendini inşa etmenin imkânı, mutluluk ve kendi nefsinden hareketle yaratıcıyı bilme gibi konulara değinilmiştir.Bu çalışmayla ulaşılmak istenen; ben bilinciyle, yani insanın kendini bilmesiyle ne kazanabileceği ve bunun kendi dışındaki varlıklarla ilişkisini nasıl belirleyeceğine dair düşünce üretmektir. Kendini bilmek konusunda temel önermelerden hareketle kişinin kendini bilmesinin ne anlama geldiğini ortaya koymak ve yaşamında nasıl katkılar sağlayacağını tespit etmek bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu çalışma ile kendini bilme konusunda öncelikle felsefe geleneğinde ortaya konulan düşünce ve fikirler gözden geçirilmiştir. Felsefenin bakış açısıyla problemler tespit edilmiş ve bunların çözümleri ortaya konularak konu ana hatlarıyla tartışılmaya çalışılmıştır.Anahtar kelimeler: Kendini Bilmek, Akıl, Ruh, Nefs, İdrâk

The problems that were the subject of different periods in philosophy have constantly changed. Knowing yourself, which is one of these, is a tool that serves to attain great goals. In the context of knowing oneself, although the resources directly related to the subject are limited in terms of the episteme of the messhai tradition, concepts such as soul, esprit, mind and cognition that are directly related to this subject have been studied by the messhai philosophers.In this study, the subject of `knowing yourself` was investigated by scanning the works such as thesis and article in addition to the primary sources. In addition, by trying to question the possibility of knowing oneself in terms of the messhai tradition, an answer was sought for the question of how this could happen. The understanding of `knowing oneself` in the messhai tradition is thought to be knowing one's self (ingenuity), and the determination that this will reach the final perfection of the human being with an inner journey (contemplation) is emphasized. Based on the results obtained, it has been tried to make predictions about what the gains can provide us in determining the direction of our lives with reason. In addition, issues such as the possibility of self-construction, happiness and knowing the creator based on one's own self were mentioned.What is desired to be reached with this study; with the self-consciousness, that is, by knowing oneself, what one can gain and how it will determine its relationship with other entities. The aim of this study is to reveal what it means to know oneself and how it will contribute to one's life, founded on the basic propositions about knowing oneself.With this study, firstly the thoughts and ideas put forward in the philosophical tradition on self-knowledge are reviewed. Problems were identified from the perspective of philosophy, and their solutions were put forward and the subject was discussed in outline.Keywords: Self-knowledge, Intellect, Spirit, Nafs, Understanding