Atatürk'ün manevi dünyası ve İslam dinine bakışı

Abstract

Mustafa Kemal Atatürk 1881 yılında Selanik'te Türk ve Müslüman bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Babası Ali Rıza Bey'i küçük yaşta kaybetmesi üzerine annesi Zübeyde Hanım Atatürk'ün çocukluk ve ilk gençlik yıllarında maddi manevi kişiliğinin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Askerî lise yılları Atatürk'ün din duygusunun olgunlaşmaya başladığı yıllar olmuştur. Atatürk'ün genelde din özelde de İslam dini hakkında araştırmalar yapmasında Suriye'de görev yapmasının etkisi büyük olmuştur. Şam'a tayin olduktan sonra Türklerin ve Arapların İslam'ı algılayış ve yaşayış biçiminde farklılıklar olduğunu görmüştür. Türklerin İslam'ı daha özgün ve evrensel algıladıklarını Arapların ise İslam'ı evrensellik ilkesinden uzak yaşadıklarını tespit etmiştir.Atatürk'ün ömrünün büyük bir kısmı savaş meydanlarında geçmiştir. Cephede yakın akraba ve arkadaşlarına, dini terminolojiler içeren mektuplar yazmıştır. Kurtuluş Savaşı'nda din ve vatan mücadelesine bütün Müslümanları dâhil edebilmek için mektup, telgraf ve söylemlerinde cihat çağrısında bulunmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni kurduktan sonra din dilinin Türkçeleştirilmesine büyük önem vermiştir. Türk milletinin Kur'an-ı Kerim'in anlayarak okumasını, dinin hurafelerden arındırılmasını istemiştir. Atatürk ömrü boyunca İslam dinine samimi olarak saygı duymuş dini şahsi çıkarları için kullananlara müsaade etmemiştir. İslam'ın korunması ve anlaşılması için hayatını ortaya koyan Atatürk, vefat ettiği zaman İslam dini geleneklerine göre cenaze namazı kıldırılarak toprağa verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Atatürk'ün Manevi Dünyası, Atatürk'ün İslam Dinine Bakışı, Türkçe Ezan, Türkçe Hutbe, Laiklik.

ATATÜRK'S SPIRITUAL WORLD AND VIEW OF THE ISLAMIC RELIGIONAbdullah ERDOĞANErciyes University, Institute of Social SciencesDoctoral Dissertation, July 2021Supervisor: Dr. Neslihan ALTUNCUOĞLUABSTRACTMustafa Kemal Atatürk was born in Thessaloniki in 1881 to a Turkish and Muslim family. After the death of his father, Ali Rıza Bey, at a young age, his mother Zübeyde Hanım played an important role in shaping the material and spiritual personality of Atatürk during his childhood and early youth. Military high school years were the years when Atatürk's sense of religion began to mature. Atatürk's work in Syria had a great impact on his research on religion in general and Islam in particular. After being appointed to Damascus, he saw that there were differences in the way Turks and Arabs perceived and lived Islam. He found that Turks perceived Islam as more original and universal, while Arabs lived Islam away from the principle of universality.Atatürk spent most of his life on the battlefields. He wrote letters containing religious terminology to his close relatives and friends at the front. In the War of Independence, he called for jihad in his letters, telegrams and rhetoric in order to include all Muslims in the struggle for religion and homeland. After establishing the Republic of Turkey, he gave great importance to the Turkicization of the language of religion. He wanted the Turkish nation to read the Qur'an with understanding and to purify religion from superstitions. Throughout his life, Atatürk sincerely respected the religion of Islam and did not allow those who used it for his personal interests. Atatürk, who laid down his life for the protection and understanding of Islam, was buried after the funeral prayer was performed according to Islamic religious traditions when he passed away. Keywords: Atatürk's Spiritual World, Atatürk's View of the Religion of Islam, Turkish Adhan, Turkish Sermon, Secularism.