Dünya finans merkezlerinin kümeleme analizi ile sınıflandırılması: İstanbul Finans Merkezinin durumu

Abstract

Küresel finansal faaliyetlerdeki gelişmelerin doğal bir sonucu olarak sürekli ve hızlı bir büyüme performansına sahip olan finans merkezleri, fon arz edenlerle fon talep edenlerin bir araya geldiği, bu birlikteliğe aracılık eden kurum ve kuruluşların yoğun olarak bulunduğu ve buna bağlı olarak finansal istihdamın yoğunlaştığı merkezler olarak tanımlanabilir. Finans merkezleri hem bulunduğu şehre hem de ülkeye önemli düzeyde ekonomik katkılar sağlamaktadır. Bu nedenle birçok ülkenin küresel finansal rekabette üstünlük elde etme ve finans merkezi olma yolunda önemli adımlar attığı görülmektedir. Türkiye'de 2001 finansal krizinden sonra finansal piyasalarla ilgili yapılan düzenlemeler doğrultusunda özellikle yabancı sermaye girişinin hızlandırılması ve finans merkezine sahip olunması amacıyla finans merkezi potansiyeline sahip İstanbul için 2009 yılında bir eylem planı belirlenmiştir. Bu planın en önemli amacı İstanbul'un uzun vadede dünyanın önde gelen uluslararası finans merkezleri içerisinde yer almasını sağlamaktır. Bu çalışmanın amacı, hiyerarşik kümeleme analizi kullanılarak homojen finans merkezleri kümesini belirlemek ve İstanbul şehrinin diğer finans merkezleriyle birlikte hangi kümede yer aldığını belirlemektir. Analize kırk yedi ülkenin finans merkezi ve 2014-2019 yılları arasındaki on dört değişken dâhil edilmiştir. Verileri analiz etmek için hiyerarşik kümeleme analizi tekniğinde Ward yöntemi uygulanmış ve Kare Öklid uzaklık ölçüsü kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, finans merkezleri üç farklı küme (uluslararası, bölgesel ve ulusal) halinde gruplandırılmıştır. İstanbul şehrinin henüz uluslararası finans merkezleriyle homojenleşmediği, bölgesel finans merkezleriyle homojenleştiği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Finans Merkezleri, İstanbul Finans Merkezi Projesi, Hiyerarşik Kümeleme Analizi

Financial centers, having a continuous and rapid growth performance as a natural result of the developments in global financial activities, can be defined as centers where financial institutions and intermediaries that gather funds with fund holders together and concentrate financial employment accordingly. Financial centers make significant economic contributions to both the city and the country in which they are located. For this reason, it is seen that many countries have made significant strides in achieving global financial leverage and becoming a financial center. In 2009, an action plan was set for Istanbul that has a financial center potential in order to accelerate foreign capital inflows and become a financial center, in line with the regulations on financial markets after the 2001 financial crisis in Turkey. The most important objective of this plan is to ensure that Istanbul is at the forefront of the world's leading international financial centers in the long run. The aim of this study is to determine the cluster of homogenous financial centers by using hierarchical clustering analysis, and to define in which same cluster Istanbul city takes part with other financial centers. Forty-seven countries financial center and between 2014-2019 fourteen variables were included in the analysis. For analyzing data, Ward's method of hierarchical clustering analysis technique was applied, and a Squared Euclidian distance measure was used. According to the analysis results, financial centres were grouped in three different clusters (international, regional and national). It has been concluded that Istanbul city has not become homogeneous yet with the international financial centers, but with the regional financial centers.Key Words: Financial Centers, Istanbul Financial Center Project, Hierarchical Cluster Analysis