Çarlık Rusya'sının Yahudi politikası (1772-1917)

Abstract

Antik dönemlerden başlayan Rusya Yahudilerinin tarihi, 18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde farklı bir boyut kazanmaya başladı. Polonya'nın işgal edilmiş topraklarında yoğun bir şekilde yaşayan Yahudiler Rusya tebaasına dönüştüler. Bu kadar çok sayıda Yahudiyi kendi topraklarında barındırmaya başlayan Çarlık Rusya'sı kendine özgün Yahudi politikaları oluşturmaya başladı. İktidara gelen her yeni Çara göre farklılık gösteren bu politikalar kimi dönemlerde kısmen liberalleşti, kimi dönemlerde ise sertleşti.Bu çalışmada Rusya Yahudileri açısından önemli bir dönemi içeren 1772-1917 yıllarında, Çarlık Rusya'sının Yahudilerle ilgili ortaya koyduğu ekonomik, sosyal ve siyasi politikalar açığa kavuşturulmaya ve aynı zamanda bu politikaların doğurduğu sonuçların nelerden ibaret olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda bu politikaların nüfusun geneline ve diğer azınlıklara uygulanan politikalardan ne gibi farklılıklar gösterdiği ortaya konulmuştur.Tezimizle ilgili, başta Rus asıllı Yahudi yazarlar olmak üzere çeşitli eserler yazılmıştır. Bu eserlerin birçoğunda kaynaklar gösterilmemiş, arşiv belgeleri kullanılmamış ve en nihayet tarafsızlık ilkesi korunmamıştır. Bu sebepten çalışmamız birincil kaynaklardan yararlanılarak işlenmiş ve tarafsızlık ilkesi korunmaya çalışılmıştır. Rusya Yahudileri ile ilgili bahse konu tarih aralığına ilişkin Türkçe kapsamlı bir çalışmanın bulunmaması da bu tezin araştırılması için önemli nedenlerdendir.Konuyla ilgili araştırma kapsamında Rusya arşivleri ve kütüphaneleri incelenmiştir. Çar'ın ve hükümetin yayınlanmış kararları incelenerek Yahudilerle ilgili alınmış kararlar tezimizde gösterilmiştir. Yahudilerle ilgili verilmiş bu kararların nasıl icra edildiğine ve hangi sonuçlar doğurduğuna da çalışmamızda ayrıca yer verilmiştir. Tezimizde, arşiv belgelerinin yanı sıra konuyla ilgili yazılmış tetkik eserler, kronikler, dönemin önemli devlet yetkililerinin ve kamu figürlerinin hatıratları da kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Çarlık Rusya'sı, Yahudiler, Antisemitizm.

The history of the Jews of Russia, which started from ancient times, began to gain a different appearance by the end of the 18th century. Jews, who lived compactly in the occupied territories from Poland, became Russian subjects. Having started to host so many Jews in its territories, Tsarist Russia began to create its unique Jewish policies. Jewish policies of Tsarist Russia, which were created during the 19th century, were based on discrimination and assimilation, and these policies differ according to periods. These policies, which differed with each new crowning Tsar, partially liberalized in some periods and severed in other periods.In this thesis, was tried to clarify the economic, social and political policies of the Tsarist Russia regarding Jews during 1772-1917, which was an important period for Jews of Russia. And at the same time was tried to determine the consequences of Jews policies of Russia. Also, we tried to reveal how Jews policies of Russia differ from the policies applied to the general population and other minorities.Various thesises have been written about Jewish policies of Russia, especially by Russian-born Jewish historians. In most of these works, sources were not shown, archival documents were not used and finally the principle of neutralism was not obeyed. For these reasons, our thesis was tried to prepare by using primary sources and the principle of neutralism was tried to be obey. The absence of a comprehensive research in Turkish on this topic is another important reason for the researching of this thesis.Within the research Russian archives and Russian libraries were analyzed. Decrees and decisions issued by the Tsar and the government were studied. The decrees and decisions about Jews, as well as implementations and the results of them were included in the thesis. Not only archival documents, but also research works, chronicles, memories of important state officials of that period were referred to in the thesis.Keywords: Tsarist Russia, Jews, Antisemitism.