Orta Türkçede organ adlarının kullanım alanları

Abstract

Organ adları, Türkçenin tüm dönemlerinde önemli bir yere sahip olmakla birlikte Türk dilinin yazılı en eski belgelerinden günümüze kadar çeşitliliğini koruyarak gelmiştir. Türkçede organ adlarının işlevsel olarak çok yönlü bir kullanımı mevcuttur. Bir dilin tarihi gelişiminde ve anlaşılmasında organ adları önemli işaretler veren temel söz varlığı içerisinde yer alır. Dillerin kaynak, ilişki ve yapılarını ortaya koyan organ adlarının kullanım açısından işlevi dikkat çekicidir.Orta Türkçe Döneminin eserleri, dönemin dilinin ne kadar zengin olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Orta Türkçe Dönemi metinleri, organ adları açısından incelenerek kullanım alanları tespit edilmeye çalışılmıştır. Organ adlarıyla ilgili olarak kavramsal bilgiler yanında kimi organların kökenlerine yer verilerek etimolojileri hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. Böylelikle Türk Dili tarihi alanında araştırma yapacak kişilerin yönelebileceği bir kaynak oluşturulmuştur. Bu tezde Orta Türkçe Dönemi eserlerinde organ adlarının kullanım alanları tespit edilerek örneklerle incelenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde organ adlarının Türk dilinde önemi ve çalışmada esas alınan eserlerden söz edilmiştir. İnceleme bölümünde ele alınan eserlerden örnekler verilerek organ adlarının kullanımı tespit edilmeye çalışılmıştır. Son olarak sonuç bölümü yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Harezm, Temel anlam, Yan anlam, Atasözleri, Deyim.

Although organ names have an important place in all periods of Turkish, they have survived from the oldest written documents of the Turkish language, preserving their diversity. There is a functionally versatile use of organ names in Turkey Turkish. Organ names are included in the basic vocabulary that gives important signs in the historical development and understanding of a language. The function of organ names, which reveal language sources, relations and structures, is remarkable.The works of the Middle Turkish Period show how rich the language of the period was. In this study, the texts of the Middle Turkish Period were examined in terms of organ names and their usage areas were tried to be determined. In addition to conceptual information about organ names, the origins of some organs are given and explanations are made about their etymologies. Thus, a resource has been created for those who will do research in the field of Turk language history.In this thesis, the usage areas of organ names in the works of the Middle Turkish Period were determined and examined with examples. The study consists of three parts. In the introduction, the importance of organ names in Turkish language and the works based on the study are mentioned. The use of organ names has been tried to be determined by giving examples from the works discussed in the review section. Finally, there is the conclusion section.Keywords: Khwarezm, Basic meaning, Connotation, Proverbs, Idiom