Ahmet Haşim'in şiirlerinde mitsel ve arketipsel unsurlar

Abstract

Mit, insanlığın varoluş serüveni boyunca gelişen arkaik temelli bir yapılanma sistemini teşkil eder. Bu sistem, insanlığın başlangıcından günümüze değin deneyimlediği atasal mirasın bir yansımasıdır. Her birey, bahsedilen bu müşterek sistemin bir parçasıdır. Mitler, bireyden hareketle toplumsal bağlamda ortak bellek imgelemini yansıtır. Arkaik kültürlerden beslenen bu mirasın, öykü bazında ifadelenişi 'mit' iken davranış kalıbına yansıyan temsili ise 'arketip'tir. Genel manada insanlığa, dar kapsamda ise bireye etki eden bir tesirdir. Bu kalıtsal sistem 'mitoloji' bilim dalının araştırma alanını oluşturur. Bu çalışmada mitolojik ve arketipsel yaklaşımla Ahmet Haşim'in şiirlerinde kolektif bilinçdışını yansıtan unsurlar değerlendirilir. Böylece bireysel bilinçdışı oluşumundan hareketle toplumsal çizgiye ulaşan veriler tespit edilir. Haşim'in şiirleri metin çözümleme yöntemiyle tahlil edilerek mitik ve arketipik ögeler değerlendirilir. Bu unsurlar, çıkış noktasının kolektiviteye dayanması sebebiyle Haşim'in şiirlerinin hem yapı hem muhteva unsurlarını etkiler. Çoğunlukla tabiat unsurlarından beslenen bu yansımalar, şiirlerde sembol, imge, metafor üzerinden aktarılır. Haşim'in tabiattan etkilenme hadisesi okurda 'estetik haz' ilkesinin yaratımına temel gerekçe oluşturur. Zira birey tabiatın ruhundan akseden özdeşimlerle karşılaştığında yani eserde tabiat üzerinden kendini bulduğunda tamamlanma hissi duyar. Haşim'in şiirleri üzerinden gerçekleştirilen tabiat ve insan ruhu arasındaki bu kolektif etkileşim, şiirlerin estetik haz eksenini oluşturur.Anahtar Kelimeler: Ahmet Haşim, şiir, mitoloji, arketip.

Myth constitutes an archaic-based structuring system that develops throughout the existence of humanity. This system is a reflection of the ancestral heritage that humanity has experienced from the beginning to the present. Every individual is a part of this mentioned common system. Myths reflected the imagination of collective memory in the social context starting thus individual. While the expression of this heritage, which is fed from archaic cultures, on the basis of stories, is 'myth', its representation reflected in the behavior pattern is 'archetype'. While it is an effect that affects humanity in general, it is an effect that affects the individual in a narrow context. This hereditary system forms the research area of the 'mythology' discipline.In this study, the elements reflecting the collective unconscious in Ahmet Haşim's poems were evaluated from a mythological point of view. So, the data reaching the social line, starting from the individual unconscious formation, has been determined. Haşim's poems were analyzed by text analysis method and mythic elements were evaluated. These mythical elements have affected both the structure and content of Haşim's poems, as the starting point is based on collectivity. These reflections, mostly fed by nature elements, are conveyed through symbols, images and metaphors in poems. The event of Haşim's being affected by nature constitutes the main reason for the creation of the principle of 'aesthetic pleasure' in the reader. When the individual encounters identifications reflecting from the spirit of nature or in other words when he/she finds himself through nature in the work, he/she feels a sense of completion. This collective interaction between nature and human spirit which realized through Haşim's poems, constitutes the aesthetic pleasure axis of the poems.Keywords: Ahmet Haşim, poetry, mythology, archetype.