Klasik dönem fıkhî tefsirlerde kadın ve aile

Abstract

İlk insanın eşi olarak yaratılan kadın, tarih boyunca hayatın her alanında var olmuştur. Kur'ân-ı Kerim'de bazen bir peygamber hanımı, bazen bir peygamber anası veya yakın bir akrabası olarak zikredilen kadın, genelde ilâhî davetin destekçisi olmuş, ancak nadiren de olsa bu davete yüz çevirmiş, bazen de düşman olarak yer almıştır. Öte yandan beşerin devamı, nikah bağıyla kurulan aile aracılığıyla olmuştur. Kur'ân-ı Kerim, ailenin huzuru ve muhafazası için aile bireylerine karşılıklı olarak birtakım haklar ve görevler tayin etmiştir. Aile birliğinin kurulması aşamasında gündeme gelen nişan ve nikah kavramlarını açıklamış; mehir, nafaka, iyi geçinmek gibi kadının haklarını izah etmiştir. İtaat kavramı altında kadının kocasına karşı görevlerine değinen İslam; güzel isim, süt emme, hidâne, nafaka, adâlet, talim ve terbiye başlıkları altında çocukların haklarını açıklamıştır. Ebeynin haklarını ihsan kavramı altında dile getirmiştir. Aile birliğinin devamının mümkün olmadığı durumlarda ise, asgarî bir zararla bu birliğin sonlandırılması hakkındaki hükümlere yer vermiş ve bunları açıklamıştır. Talak, iddet, îlâ, muhâlea, zıhar, liân gibi ailenin dağılması ile ilgili konulara açıklık getirmiştir. Kadın ve aile ile ilgili âyetlerin ifade ettiği fıkhî hükümlerin ortaya çıkarılmasında ve tefsir ilminin gerektirdiği araçları kullanarak bu konudaki âyetlerin daha iyi anlaşılmasında ahkâm tefsirlerinin katkısı inkar edilemez. Öte yandan ilk dönem klasik ve önemli mevkiye sahip ahkâm tefsirleri arasında mukayese yaparak konunun araştırılmasının, daha iyi anlama, analiz etme ve bir yargıya varma açısından önemli olduğunu ifade edebiliriz. Anahtar kelimeler: Kadın, Aile, Tefsir, Ahkâm, Klasik.

The woman, who was created as the wife of the first human being, has existed in all areas of life throughout history. The woman, who is sometimes mentioned as a prophet's wife, sometimes as a prophet's mother or a close relative in the Qur'an, has generally been a supporter of the divine invitation, but rarely turned away from this invitation and sometimes took place as an enemy. On the other hand, the continuation of the humankind has been through the family established by the marriage bond. The Qur'an has mutually assigned some rights and duties to family members for the peace and protection of the family. The Qur'an explained the concepts of engagement and marriage that came to the fore during the establishment of the family union; It explained women's rights such as mahr, alimony, and getting along. Islam, which refers to the rights of the husband under the concept of obedience; explained the rights of children under the titles of beautiful name, rada', hidane, alimony, justice, education and upbringing. The Qur'an expressed the rights of the parents under the concept of obedience. In cases where the continuation of the family union is not possible, the Qur'an has included and explained the provisions regarding the termination of this union with minimum damage. The Qur'an clarified the issues related to the disintegration of the family, such as talaq, iddah, îlâ, mukhala'a, zihar, and li'an. The contribution of legal interpretations to revealing the legal provisions expressed in the verses about women and family and to better understanding the verses on this subject by using the tools required by the science of tafseer cannot be denied. On the other hand, we can state that the research of the subject is important in terms of better understanding, analysis and making a judgment by making a comparison between the first classical and important ahkâm tafseers.Keywords: Woman, Family, Tafseer, Ahkâm, Classic.