Aristoteles'in platon okuması: Metafizik I. kitap 9. bölüm özelinde bir değerlendirme

Abstract

Bu araştırmanın amacı Aristoteles'in Platon okumasını Metafizik I. Kitap 9. bölüm özelinde değerlendirmektir. Araştırmanın başlığının bu şekilde belirlenmesinin temel nedenlerinden birisi Ahmet Arslan'ın, Aristoteles'in Metafizik eserinin çevirisi baz alınmasıdır. Kitabın dokuzuncu bölümünden önce Aristoteles kendisinden önceki varlık öğretilerini kronolojik olarak Presokratikler bağlamında dikkate alıp eleştirmektedir. Dokuzuncu bölümde ise Aristoteles, Platon'un idealar öğretisini eleştirmektedir. Aristoteles'in idealar öğretisine yönelik eleştiri üç temel argümana dayanır: (1) İdeaların varlığı ve sayısı, (2) ideaların var olanlarla ilişkisi ve (3) idealar ve sayılar arasındaki ilişki. Her üç argüman da temel olarak ideaların bir töz olarak varlığının duyusal tikellerden soyutlanması bağlamındaki eleştiriden beslenmektedir. Nitekim Aristoteles için gerçekten var olan şu diye gösterilen tikel duyusal varlıklardır. Dolayısıyla Aristoteles'e göre tümellerin töz olarak kabul edilmesi idea sayısının anlamsızca artmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte duyusal tikellerden soyutlanmış olan ideaların duyusal tikellerin nedeni olması da Aristoteles açısından söz konusu olamaz. Aristoteles'in bu eleştirilerine yönelik Platon felsefesinde Demiurgos gibi açıklamalar olsa da özellikle değişimi açıklama bağlamında, Aristoteles bu açıklamaları da idealar öğretisinde temellendiğinden reddeder. Çünkü Aristoteles duyusal dünyayı temel alan bir bilimler sistemi geliştirmek ister. Aristoteles benzer bir sorunun matematiksel varlıkların idea veya onlarla ilişkili şeyler olarak kabul edilmesinde de devam ettirmiştir. Bu çalışmada söz konusu eleştiriler Platon'un özgül felsefesine itibarla betimlenerek haklılığı değerlendirilmeye çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler:Platon, Aristoteles, İdealar Öğretisi, İdeaların Sayısı, İdeaların Eleştirisi.

The purpose of this research is to appraise Aristotle's reading of Plato in the 9th chapter of first Metaphysics Book's. One of the main reasons for determining the title of the this research routed in Ahmet Arslan's translation of Aristotle's Metaphysics book. Before the ninth chapter of the this book, Aristotle considers and criticizes the previous existence teachings chronologically in the contexts of Presocratics. In the ninth chapter, Aristotle criticizes the Plato's theory of Forms.Criticism of Aristotle's theory of Forms is based on three main arguments:(1) The existence and number of forms, (2) the relation of forms to existing ones, and (3) the relation between forms and numbers. All three arguments are mainly fed by the criticism in the context of abstracting the existence of forms as a substance from sensory particulars.herewith, for Aristotle what really exists are particular sensory beings that are shown as such.Therefore, according to Aristotle, accepting nominalism as substances causes an insignificant increase in the number of forms.However, it is out of the question for Aristotle that the forms isolated from the sensory particulars are the cause of the sensory particulars. Although there are explanations such as Demiurgos in Plato's philosophy for these criticisms of Aristotle, especially in the context of describing change, Aristotle rejects these statements as they are based on the forms ideas.due to of that, Aristotle looking for to develop a system of sciences based on the perception world.Aristotle continued a similar problem in accepting mathematical entities as forms or things related to them.In this research, the critiques in question are described according to Plato's specific philosophy and will be tried to be evaluated.Keywords: Plato, Aristotle, Theory of Forms, Number of Theory, Criticism of Forms.