Conformity in the age of dissent: Social control in selected critical utopias

Abstract

Bu tezde Ursula Le Guin'in Mülksüzler, Ernest Callenbach'ın Ekotopya ve Marge Piercy'nin Zamanın Kıyısındaki Kadın adlı eserlerinde toplumsal kontrol mekanizmaları Antonio Gramsci, Louis Althusser ve Michel Foucault gibi figürlerin teorileri bağlamında incelenmektedir. Tom Moylan tarafından eleştirel ütopyalar olarak gruplandırılan bu ütopyalar, 1960'ların başta feminist, çevreci ve özgürlükçü taleplere sahip muhalif hareketlerin birer ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Ancak bu eserlerdeki ütopyacı toplumlarda toplumsal kontrol açısından sorunlar bulunmaktadır. Çalışma, eleştirel ütopyalardaki bireylerin yönetimsel yapılar tarafından nasıl kontrol altında tutulduğunu göstermek açısından öncelikle Gramsci'nin hegemonya, Althusser'in devletin ideolojik aygıtları ve Foucault'nun disiplin kavramlarının bir çerçevesini sunar. Başka bir deyişle, klasik ya da geleneksel ütopyalarda sıkça görülen zorlama ve kitlelerin kontrolü gibi konuların eleştirel ütopyalarda ne derece etkin olduğunu inceler. Geleneksel ütopyalarda ve distopyalardaki baskı ve kontrolün, eleştirel ütopyalarda daha sofistike, gizli ve informal şekillerde bulunduğunu göstermeyi amaçlar. Eğitim, sağlık, kültür, politika, ekonomi ve yaşam tarzlarında kişilerin yararına görünen uygulamaların, esasında bireyin haklarına müdahale ve onların da onayıyla hakim ideolojinin hegomonya kurmasını sağlamakta olduğu göstermeyi amaçlar. Bu durumun, ütopyaların ideal toplum anlatıları niteliğine sekte vursa da onların daha gerçekçi ve daha mümkün birer gelecek anlatısı olmasına katkıda bulunduğunu savunur. Ayrıca, Lyotard'cı bir bakış açısıyla eleştirel ütopyaların büyük anlatılar olmaktan ziyade daha yerel ve küçük anlatılara örnek olarak gösterilebileceğini ifade eder. Bu bağlamda eleştirel ütopyalardaki toplumsal kontrol gibi sorunlar bulunmasının ütopya yazının ölümünden ziyade türün 1960 ve 1970'lerde değişen şartlara uyum sağladığını işaret etiğini göstermeye çalışır.

This dissertation is intended to explore the mechanisms of social control in Ursula Le Guin's The Dispossessed, Ernest Callenbach's Ecotopia and Marge Piercy's Woman on the Edge of Time in the light of Antonio Gramsci, Louis Althusser and Michel Foucault's theories. These critical utopias emerged as products of oppositional movements of the 1960s and articulated feminist, environmentalist and libertarian demands. However, utopian societies have issues regarding their means of control in the works. In order to demonstrate how the governmental or administrative structures control individuals in utopian societies, the study provides an overview of Gramsci's notion of hegemony, Althusser's ideological state apparatuses and Foucault's views on disciplinary power and biopolitics. To put it differently, the study deals with coercion and control of the populations, the practices easily seen in traditional or classical utopias. It aims to show how control mechanisms operate in more sophisticated, latent and informal ways in critical utopias. Also, it explores the practices in education, health, culture, politics, economy and lifestyles that seem for the good of society help dominant ideologies interfere with the lives of populations and establish control over individuals. The thesis argues that this flaw of utopias simultaneously makes them more realistic and attainable despite being a major setback for the narratives of ideal society. Furthermore, critical utopias can be argued to be examples of more local and small narratives rather than grand narratives in Lyotard's sense. In this respect, this dissertation attempts to show that social control in critical utopias does not signal the end or death of utopia but the adaptation of utopias to changing circumstances in the 1960s and 1970s