Türk iş dünyasındaki değerler sisteminin Anadolu irfanı ışığında yeniden tesisi: Ken'an Rifâî örneği ile Türkiye özel sektör kurumlarına ışık tutacak tasavvufî öğretiler

Abstract

Dünyaya kendi kıymet hükümlerini ve yaşam tarzını dayatan kapitalizm ve globalleşmenin ortaya koyduğu zihniyet dünya genelinde insanları olumsuz etkilemekte; çevreyle ve toplumla dengesini kuramayan, daha yalnız ve içinde yaşadığı ortamla anlam bağı oluşturamayan kitleler yaratmakta ve hergeçen gün artan oranda sorgulanmaktadır. Ayrıca özelde millî kültür ve buna bağlı değerler sistemine sağlam şekilde bağlı olmayan toplumlarda bu tahribatlar daha ağır ve kalıcı olmaktadır. Türkiye çalışma hayatı tepeden inme, özle olan bağı kopmuş, yalnızca daha fazla maddî kazanç odaklı normlarıyla toplumsal mutabakatını yitirmiş durumdadır. Özellikle ahlâkî zeminde yaşanan kayıplar insanların işyerilerinde neyi ölçü alacaklarını, nasıl davranacaklarını bilemedikleri bir düzensizlik durumu ortaya çıkarmaktadır.İşyerlerinde hüküm süren davranış kalıplarının 1000 yıllık Anadolu irfanının ortaya koyduğu davranışlar ve arka plan değerleri ile yeniden tarif edilmesi çalışanların iş hayatında ahlâkî davranış kalıplarını ve etik normları içselleştirmelerini kolaylaştıracaktır. Bu çalışmada yakın dönem mutasavvıflarından Kenan er-Rifâî'nin ve temsilcisi olduğu Rifâî ekolünün temel öğretilerinin günümüz iş dünyasındaki yetkinlik karşılıkları -kapsayıcı ve profan bir anlayışla- ortaya konacaktır. Böylece değerler zeminini kaybetme ve meslek ahlâkının zayıflaması gibi iş hayatının bu önemli problemleri için doğru bir referans noktası tarif edilmesi hedeflenmektedir. Bu çalışma, sisteme yönelik bir eleştiri ve başkaldırı olmaktan öteye ahlâkî bir yaklaşım değişikliği önerisi olarak değerlendirilmelidir.

The mindset of globalization and capitalism, which imposes its own values and lifestyle, negatively affect people around the world. It creates masses that cannot find an inner balance with the environment and society, who are more lonely and unable to establish a purpose with the environment in which they live. This system is increasingly being questioned. In addition, these damages are more severe and radical in societies that are not firmly connected to their national culture as well as core values associated with it. Behavioral norms in Turkish work life are far from having a social consensus because of imported behavioral patterns with no connection with the genuine culture, and driven only by the motivation of financial gain along with the ill-defined modernization conceptualization. Especially the losses in the ethical ground reveal a situation of disorder in which people do not know what to take as a reference and how to properly behave at work.Redefining the prevailing behavioral patterns in the workplaces with the behaviors and values revealed from 1000 years of Anatolian wisdom will make it easier for the employees to internalize the moral behavior patterns and ethical norms in business life. In this study, four prevailing competencies will be redescribed in line with the teachings of Kenan er-Rifâî, one of the recent Sûfîs in Turkiye, and the Rifâî school he represents, with an inclusive and profane understanding. Thus, it is aimed to define a proper reference point for these important problems of business life such as losing the base of values and weakening of professional ethics. This study should be evaluated as a proposal for a moral approach change rather than just a criticism or a revolt against the system.