Ken'an Rifâî'nin Seyyid Ahmed Er-Rifâî adlı eserindeki Rifâî Mihrâbı tasvirinin incelenmesi

Abstract

İslâm kültüründe mistik ve estetik yön tasavvufla ortaya çıkar. Önceleri tasavvuf bireysel bir yaşam şekli iken sonraları bu yaşam şekli kurumsallaşarak tarîkatler ortaya çıkmıştır. Rifâî tarîkatine mensup olan Hamza Rifâî'den Medine'de icâzet almış olan Ken'ân Rifâî 1908-1925 yılları arasında ÜmmüKen'ân dergâhında irşad hizmeti vermiştir. Ken'ân Rifâî 1924'te Ahmed er-Rifâî ve Rifâî tarîkatı hakkında o güne kadar yazılmış en kapsamlı Türkçe eser olan Seyyid Ahmed er-Rifâî kitabını hazırlar. Bu eserde kapağa konulmak üzere hazırlanan mihrâb tasvîri tasavvuf kültürü ve hayâtı açısından önemli sembol ve mânâlar içermektedir. Mihrâb resmindeki sembollerin izâh edildiği ve Ziyâ Cemal Bey tarafından yazılan `Mihrâb ve Zarfın Tefsîri` başlıklı bir yazı da 2008 de yapılan yeni baskıya eklenerek yayınlanmıştır. Tezimizin gâyesi bu tasvirdeki sembol ve mânâların, tefsirdeki izahlar da göz önüne alınarak incelenmesi, bu yolla Ken'ân Rifâî'nin tasavvuf ve tarikatin anlam ve gâyesine ilişkin düşüncelerinin değerlendirilmesidir.Ona göre yaradılışın sebebi Allah'ın aşkla bilinmek istemesidir ve yaradılmış herşey kendi diliyle bu mânâyı anlatan birer semboldür. Bu hakikati anlamak için kişide kalp gözünün açılması şarttır. Bu bağlamda tezde öne çıkan konular mürşid ve nefis terbiyesi ile ilgili olup, Ken'ân Rifâî'ye göre tasavvuf ve tarikatten gâyenin insanın kemâle doğru ilerlemesi olduğu görülmektedir; bu da bir kâmil mürşid rehberliğinde yapılan nefis mücâdelesi ve seyr ü sülûk ile mümkündür.

The mystical and aesthetic aspect of Islamic culture is embodied in Sufism. Originally, Sufism was an individual choice. In later periods, this way of life became institutionalized, and different schools (tariqa) emerged.Ken'ân Rifâî is an important Sufi in the late Ottoman-early Republican period. After receiving his authorization to teach and guide others (ejaza) from Sheikh Hamza Rifâî (a member of theRifâîorder in Medina), he served as spiritual guide (murshid) in theUmmuKen'ân dargah between 1908-1925. In 1924, Ken'ân Rifâî wrote the book Seyyid Ahmed er-Rifâî, which is considered to be the most comprehensive Turkish wor about Ahmed er-Rifâî and Rifâî order. The mihrâb depiction on the cover of the book contains important symbols about Sufi culture and life. An article by Ziyâ Cemal Bey, titled `Mihrâb ve Zarfın Tefsîri` (A Commentary of The Mihrâb and Envelope), explaining the symbols in the Mihrâb painting, was added to the edition in 2008. The aim of this thesis is to explore the meanings of the symbols in this painting in light of the explanations in the commentary. With that, the thesis aims to look into Ken'ân Rifâî's thoughts on the meaning and purpose of tasawwuf and tariqa.In Ken'ân Rifâî's thought, there a son for creation is that God wants to be known with love, and the entire creation presents symbols that express this meaning in their own language. In order to understand this truth, one must open the eye of the heart. In this context, the thesis focuses on the spiritual guide (murshid) and training of the self (nafs). Ken'ân Rifâî defines the goal of tasawwuf and tariqa as the progress of human towards perfection and maturity, which is possible with the spiritual training (Eng. wayfaring, Tr. seyr ü sulûk), under the guidance of murshid.