III. Murad Dönemi devlet adamlarından Ferhad Paşa

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun XVI. yüzyılı, devlet sınırlarının doğu-batı ve kuzey-güney yönlerinde tarihindeki en uzak mesafeye ulaştığı, siyâsî ve askerî yönden devletin zirve devri olarak kabul edilmektedir. Yüzyılın son çeyreğine Sultan III. Murad'ın (1574-1595) padişahlığında giren devletin sınırlarında, bu müddet zarfında uzun süreli savaşlar cereyan etmiştir. Osmanlı Devleti, bu savaşlar içerisindeki şark seferlerinin son devresinde serdar olan Ferhad Paşa'nın yaptığı muharebeler ve bunlar neticesinde akdedilen İstanbul/Ferhad Paşa Antlaşması ile doğuda en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Bu çalışmada, XVI. yüzyılın mühim devlet adamlarından olup, İran serdarlığı ile bilinen Ferhad Paşa'nın hayatı ve faaliyetleri ele alınmıştır. XVI. yüzyılın sonlarında tarih sahnesine çıkan ve bu sahnenin on üç yılında bâriz olarak görülen Ferhad Paşa, bu kısa zamanın daha kısa bir aralığında iki defa serdar olmuş ve ilki sekiz ay üç gün, ikincisi de dört ay on dokuz gün olmak üzere iki defa da sadrazamlık yapmıştır. Ferhad Paşa, vazife aldığı süre içerisinde muvaffakiyetle gerçekleştirdiği doğu seferleri sebebiyle Osmanlı tarihinin dikkat çeken şahsiyetleri arasında yerini almıştır. Anahtar Kelimeler: Ferhad Paşa, Serdar, Sadrazam, İran Seferleri, Safevî.

The 16th century of the Ottoman Empire is accepted as the era when the borders of the state reached the farthest distance in the east-west and north-south directions in history. And it was also an era in which the government reached it is peak in terms of politics and military. The borders of the state, which Sultan Murad III began to rule, witnessed long-term wars during the last quarter of the century. As a result of the wars led by Ferhad Pasha, who was the leader in the homestretch of the eastern expeditions, the Istanbul/Ferhat Pasha Treaty was signed. Thanks to the treaty, the Ottoman Empire had the largest borders in the east. In this study, the life and works of Ferhad Pasha, who was one of the important statesmen of the 16th century and was awarded the title of grand vizier (sadr-ı azam), who served as the commander-in-chief in the wars in which the sultans did not participate, are discussed. Ferhad Pasha, who appeared on the stage of history at the end of the 16th century and was at the forefront of this scene in thirteen years, became commander-in-chief twice in a shorter span of this short time. He served as grand vizier twice, the first for eight months and three days, and the second for four months and nineteen days. Ferhad Pasha is known as one of the important figures of Ottoman history due to his contributions to the eastern expeditions that he successfully carried out during his tenure. Keywords: Ferhad Pasha, Commander-in-chief, Grand Vizier, Iranian Expeditions, Safevid.