İnsanların ötesinde robotik emek: Potansiyel yerli turistler, turizm akademisyenleri ve turizm sektör temsilcileri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma

Abstract

Endüstri 4.0'a giden tarihsel süreçte teknolojinin gelişmesi, bilgiye kolay ulaşma ve birçok işin otomasyon sistemleri ile daha kolay gerçekleşebilmesi insanların yaşam şekillerinin de değişmesine sebep olmuştur. Seyahat eden bireylerin tercihlerine de etki eden bu değişim turizm endüstrisi içerisinde yer alan işletmelerin faaliyetlerine de yansımaktadır. Birçok turistik işletme çağı yakalamak ve gelecekte varlığını sürdürebilmek için teknolojik yenilikleri takip eden yatırımlar yapmaktadır. Bu teknolojik yeniliklerden biri olarak karşımıza yapay zekaya sahip robotlar çıkmaktadır. Yapay zekâ ve robot teknolojileri, turizm ve hizmet sektöründe de gelişme göstererek hızla yer aldığı görülmektedir. Robotlar gerçek dünyaya kademeli bir şekilde entegre edilmeye başlarken turizm işletmelerinde hangi alanlarda kullanıma uygun olduğunu tespit etmek önem arz etmektedir.İnsanların yaptıkları işlerin tamamında ya da bir kısmında robotların yer alması insan emeğinin yanı sıra robotik emeği ortaya çıkarmaktadır. Araştırmanın konusu hizmet sektöründe uygulanmaya başlayan robotik emeğin turizm endüstrisi içerisinde yer alan farklı hizmetler için kabul ölçüsünün ne olabileceğidir. Bu bağlamda, araştırmanın örneklemi; potansiyel turistler, turizm akademisyenleri ve sektör temsilcilerinden oluşmaktadır. Bu çalışmada; turizm paydaşı olan bu gruplara yönelik turizm endüstrisinde robot kullanımı hakkındaki algıların değişiklik gösterip göstermediği incelenmektedir. Bunun yanı sıra potansiyel turistlerin turizm hizmetlerinde robot kullanılmasına yönelik tutumlarının ve robotları uygulama isteğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın belirlenen amaçları doğrultusunda; frekans analizi, varyans analiziANOVA, faktör analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre turizm hizmetlerinde yer alan robotları kabul düzeyi en yüksek potansiyel turistler olmak üzere daha sonra turizm akademisyenleri ve sektör temsilcileri şeklinde sıralanmaktadır. Turizm hizmetlerini robotların sunması durumunda bu robotlara yönelik katılımcıların tutumları deneyim, iletişim ve güvenilirlik olarak üç boyutta değerlendirilmektedir. Bu boyutlar arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Ancak bu boyutların robotları uygulama isteğine etkisi incelendiğinde sadece deneyim ve iletişim boyutunun etki ettiği, güvenilirlik boyutunun ise etki etmediği görülmektedir.

In the historical process leading to Industry 4.0, the development of technology, easy access to information, and the fact that many jobs can be done more easily with automation systems have also caused people's lifestyles to change. This change, which also affects the preferences of the individuals traveling, is also reflected in the activities of the businesses in the tourism industry. Many touristic businesses make investments that follow technological innovations to catch up with the era and to survive in the future. Robots with artificial intelligence emerge as one of these technological innovations. It is seen that artificial intelligence and robot technologies are rapidly taking place in the tourism and service sector as well. While robots are gradually being integrated into the real world, it is important to determine which areas they are suitable for use in tourism businesses.The inclusion of robots in all or some of the work done by people reveals robotic labor as well as human labor. The subject of the research is the acceptance measure of robotic labor, which has started to be implemented in the service sector, for different services in the tourism industry. In this context, the sample of the research; consists of potential tourists, tourism academics and sector representatives. In this study; It is examined whether the perceptions of these groups, which are tourism stakeholders, about the use of robots in the tourism industry have changed. In addition, it is aimed to determine the attitudes of potential tourists towards the use of robots in tourism services and their willingness to implement robots. In line with the determined aims of the study; frequency analysis, variance analysis (ANOVA), factor analysis, correlation analysis and regression analysis were performed. According to the results of the analysis, robots in tourism services are ranked as potential tourists with the highest acceptance level, followed by tourism academics and sector representatives. In the event that robots provide tourism services, the attitudes of the participants towards these robots are evaluated in three dimensions as experience, communication and reliability. There is a positive relationship between these dimensions. However, when the effect of these dimensions on the desire to implement robots is examined, it is seen that only the experience and communication dimension has an effect, while the reliability dimension does not.