Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarına ve öğretmenlerine verilen toplumsal cinsiyet eğitiminin etkililiğinin incelenmesi

Abstract

Araştırmada okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarına ve öğretmenlerine araştırmacı tarafından verilen toplumsal cinsiyet eğitiminin etkililiği incelenmesi amaçlanmıştır. Tek grup öntest-sontest deneysel desenin kullanıldığı araştırmanın evreni Balıkesir İli 2020-2021 döneminde okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarından ve okul öncesi öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışma grubu rastgele örnekleme ile, Balıkesir İli'nin Karesi ve Altıeylül ilçesindeki bağımsız anaokullarında ve ilkokula bağlı anasınıflarında eğitim gören 4-6 yaş çocukların anne-babalarından (138 anne, 140 baba) ve okul öncesi öğretmenlerinden (80 öğretmen) oluşmaktadır.Araştırmada veri toplama aracı olarak anne-babaların toplumsal cinsiyet algılarını belirlemek için, Altınova ve Duyan (2013) tarafından geliştirilen `Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği` ve öğretmenlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarını belirlemek için, Zeyneloğlu (2008) tarafından geliştirilen `Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği` kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken SPSS 20 (Statistical Package for the Social Sciences) ile istatistiksel hesaplamalar yapılmıştır. Verilerin analizinde gerçekleştirilen toplumsal cinsiyet eğitiminin anne-babaların toplumsal cinsiyet algılarına ve öğretmenlerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarına etkisini görebilmek; öntest-sontest puanlarının arasında farklılaşmanın anlamlılığını ölçmek amacıyla tekrarlı ölçümler için varyans analizi (Tekrarlı Ölçümler İçin Tek Faktörlü ANOVA) uygulanmıştır. Grup ortalama puanlarını karşılaştırmak için ise Wilks' Lambda kullanılmıştır.Araştırmanın sonucu olarak Toplumsal Cinsiyet Eğitimi'nin, anne-babaların toplumsal cinsiyet algılarını belirlemeye yönelik yapılan öntest ve sontestten aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılık yarattığı tespit edilmiştir. Toplumsal Cinsiyet Eğitimi, anne-babaların toplumsal cinsiyet algılarında yüksek düzeyde değişime sebep olurken ebeveynlik durumu (anne-baba olma durumu) ile beraber etkisine bakıldığında fark yaratmamıştır. Toplumsal Cinsiyet Eğitimi'nin, gruplar içerisinde çok yüksek etkiye sahip olduğu saptanmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre okul öncesi öğretmenlerinin Toplumsal Cinsiyet Eğitimi öncesinde toplumsal cinsiyet rolleri tutum düzeylerinin düşük olduğu yani geleneksel tutumlara sahip oldukları, eğitim sonrasında ise toplumsal cinsiyet rolleri tutum düzeylerinin yükseldiği yani eşitlikçi tutumlara sahip oldukları tespit edilmiştir. Toplumsal Cinsiyet Eğitimi, okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik uygulanan TCRTÖ'nün tüm alt boyutlarından aldıkları öntest ve sontest puanları arasında anlamlı bir farklılık yaratmıştır. Toplumsal Cinsiyet Eğitimi'nin etkisinin çok yüksek olduğu saptanmıştır.

In study, it is aimed to examine the effectiveness of gender education given by the researcher to the parents and teachers of 4-6 years old children attending preschool education. The universe of the research in which a single group pretest-posttest experimental design was used, consists of the parents and preschool teachers of children aged 4-6 who continue their preschool education in Balıkesir Province in the period of 2020-2021. The study group consisted of parents (138 mothers, 140 fathers) and preschool teachers (80 teachers) of children aged 4-6, who were educated in independent kindergartens and kindergartens attached to primary schools in Karesi and Altıeylül districts of Balıkesir Province, by random sampling.As a data collection tool in the research, `Gender Perception Scale` developed by Altınova and Duyan (2013) was used to determine the gender perceptions of parents, and `Gender Roles Attitude Scale` developed by Zeyneloğlu (2008) was used to determine teachers' attitudes towards gender roles. While analyzing the data, statistical calculations were made with SPSS 20 (Statistical Package for the Social Sciences). In the analysis of the data, to be able to see the effect of gender education on parents' perceptions of gender and teachers' attitudes towards gender roles; In order to measure the significance of the differentiation between pretest-posttest scores, analysis of variance for repeated measures (One-Way ANOVA for Repeated Measures) was applied. Wilks' Lambda was used to compare group mean scores.As a result of the research, it was determined that Gender Education created a significant difference between the scores of the parents in the pretest and posttest to determine their perceptions of gender. While Gender Education caused a high level of change in parents' perceptions of gender, it did not make a difference when its effect was considered together with parenting status (being a mother-father). It was determined that Gender Education had a very high effect within the groups.According to the results of the research, it was determined that the preschool teachers' gender roles attitude levels were low before the Gender Education, that is, they had traditional attitudes, and after the education, their gender role attitude levels increased, that is, they had equitable attitudes. Gender Education created a significant difference between the pretest and posttest scores gained from all subdimensions of the TCRTÖ, which was applied to determine the attitudes of preschool teachers towards gender roles. It was determined that the effect of Gender Education was very high.