Molla Halil es-Siirdî ve el-Kâfiyetu'l-Kubrâ Adlı Eseri

Abstract

Osmanlı İmparatorluğunun merkezi olan İstanbul'dan çok uzak bir memlekette; Bitlis'te ilim tahsiline başlayan ve bu bölgelerde medreselerde okuyan Molla Halil, hem de medrese geleneğinin gerileme dönemine girdiği bir zamanda kendisini yetiştirerek döneminin iyi bir âlimi ve müellifi olmuştur.Medrese âlimlerinin çokça eser bırakmadığı/yazmadığı bir ortamda Molla Halil hemen hemen her ilim dalında yetkin eserler yazmıştır. Bu eserlerden birisi de el-Kâfiyetu'l-Kubrâ'dır.Her ne kadar İbnu'l-Hâcib'in el-Kâfiye'sini esas alsa da kapsayıcılığı, tanımları ve ta'lilleri ile fark oluşturmaktadır. Nahiv ilmi ile ilgili yazılan kimi şerh kitaplarında bile bulunmayan konuları içermektedir. Bir şerh kadar konuların detayını vermekle birlikte metin olma gerçekliğinden kopmamıştır.el-Kâfiyetu'l-Kubrâ'nın değerlendirilmesi yapılırken bölge medreselerinde okutulan eserlere göre değerlendirme yapılmıştır. Konu ile bağlantısından dolayı medresenin kısa tarihçesi ve o döneme kadarki gelişim süreci anlatılmıştır. Keza nahvin ortaya çıkışı, tanımı ve gelişimi fazla detaya girmeden aktarılmıştır.

ABSTRACTIn a hometown that too far from the capital of the Ottoman Empire, Istanbul: In Bitlis, Molla Halil who starts to the education and receives training in several madrasah. So, it is admirable that illuminating himself and became omniscient and author in conditions of weakening the tradition of the madrasah.Molla Halil has written a lot of competent works in many scientific fields in ambiance of the existence of unproductive madrasah scholars. One of his works is el-Kâfiyetu?l-Kubrâ.Although he focuses on İbnu?l-Hâcib?s rhyme, his inclusiveness, definitions and analyses are original.He has not finished with reality of text in conjunction with giving the topics? details as an interpretation.While the evaluating the el-Kâfiyetu?l-Kubrâ, It is perceived according to the core curriculum in the region?s madrasahs. Because of the relation with the issue, the madrasah?s short history and its development process are examined. Also, appearance of the syntax and its definition and improvement is conveyed without details.