Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin Kahramanmaraş koşullarındaki performansları

Abstract

Bu çalışmada, Kahramanmaraş ekolojik koşullarında 2018-2019 ürün sezonunda bazı ekmeklik buğday çeşit ve hatlarının bazı tarımsal özellikler ve tane verimi açısından performansları araştırılmıştır. Çalışmada 4 tescilli (Viktoria, Meta-2002, Kayra ve Ceyhan99) ve 4 hat ( H-1202, H-1210, H-1220 ve H-1241) olmak üzere 8 ekmeklik buğday genotipi kullanılmıştır. Dane verimi, bin tane ağırlığı, çiçeklenme süresi, bitki boyu, üst boğumarası uzunluğu, bayrak yaprak eni, bayrak yaprak uzunluğu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı ve başakta dane sayısı özellikleri incelenmiştir. İncelenen özelliklerde başakta başakçık sayısı hariç diğer tüm özelliklerde genotipler arasında önemli bir varyasyonun olduğu görülmüştür. Meta-2002 çeşidinin çiçeklenme süresi, bitki boyu, üst boğumarası uzunluk, başakta başakçık sayısı, başakta dane sayısı, ve dane verimi özellikleri yönünden ön plana çıktığı görülmüştür. Diğer genotiplerden H-1041 üst boğumarası uzunluk ve başak uzunluğu açısından, Ceyhan-99 çiçeklenme süresi, üst boğumarası uzunluk, başak uzunluğu, bayrak yaprak uzunluğu ve dane verimi açısından, H1202 başak uzunluğu ve bayrak yaprak eni açısından, Kayra başak uzunluğu, bayrak yaprak uzunluğu ve en uzun bitki boyu açısından, Viktoria çiçeklenme süresi, bin dane ağırlığı ve en kısa bitki boyu açısından, H-1210 çiçeklenme süresi, bayrak yaprak uzunluğu, bitki uzunluğu ve üst boğumarası uzunluğu açısından ön plana çıkmışlardır. İncelenen karakterler arası ilişkilerden; çiçeklenme süresi'nin bitki boyu, başakta başakçık sayısı ve başakta dane sayısı ile, bayrak yaprak eninin dane verimi ile, bitki boyu'nun ise bin dane ağırlığı ile %1 düzeyinde önemli bulunup, ters bir ilişki gösterdikleri görülmüştür. Üst boğumarası uzunluğu'nun bitki boyu ve başakta başakçık sayısı ile, dane verimi'nin üst boğumarası uzunluğu, bitki boyu, başakta başakçık sayısı ve başakta dane sayısı ile pozitif ilişkide oldukları görülüştür. Sonuç olarak, 8 farklı ekmeklik buğday genotipinde başakta başakçık sayısı hariç diğer tüm karakterler açısından önemli farklılıkların oluştuğu görülmüştür. Çeşitlerin aday genotiplere kıyasla daha üstün oldukları görülmesine rağmen; adayların vejetatif aksamları açısından değerlendirilme durumunda oldukları görülmüştür. Tarımsal değerler açısından, çalışmada kullanılan çeşit ve hatlar arasında Meta-2002 ve Ceyhan-99'un Kahramanmaraş koşulları için en uygun çeşitler oldukları tespit edilmiştir. Hatların verim ve verim unsurları açısından geliştirilmeye ihtiyaçları olduğu düşüncesindeyiz.

In this study, the performance of some bread wheat varieties and lines in terms of some agricultural characteristics and grain yield were investigated in Kahramanmaraş ecological conditions in the 2018-2019 crop season. In the study, 8 bread wheat genotypes including 4 registered (Viktoria, Meta-2002, Kayra and Ceyhan-99) and 4 lines (H-1202, H1210, H-1220 and H-1241) were used. Grain yield, thousand-grain weight, flowering date, plant height, rachis internode length, flag leaf width, flag leaf length, spike length, spikelet number per spike and grain number per spike characteristics were investigated. It was observed that there was a significant variation among genotypes in all the traits examined, except for spikelet number per spike. It has been seen that the Meta genotyp stands out in terms of flowering date, plant height, rachis internode length, spikelet number per spike, grain number per spike, grain number per spike and grain yield features. Among other genotypes, H-1041 in terms of rachis internode length and spike length, Ceyhan-99 interms of flowering date, rachis internode length, spike length, flag leaf length and grain yield, H-1202 in terms of spike length and flag leaf width, Kayra in terms of spike length, flag leaf length and the longest plant height, Viktoria in terms of flowering date, flag leaf width and the shortest plant height They came to the fore in terms of H-1210 flowering date, flag leaf length, spike length and rachis internode length were good values. In the correlations between the analyzed characters; there amoung were inverse relationships (1%) for flowering date with plant height, spikelet number per spike and grain number per spike, for flag leaf width with grain yield, and for plant height with thousandgrain weight. Rachis internode length had a positive relationship with spike length and spikelet number per spike, and grain yield had a positive relationship with rachis internode length, spike length, spikelet number per spike and grain number per spike. As a result, it was observed that there were significant differences in all charactersexcept spikelet number per spike in 8 different bread wheat genotypes. Although it is seen that the varieties are superior to the candidate genotypes; It was seen that the candidates were evaluated in terms of their vegetative parts. In terms of agricultural values, among the cultivars and lines used in the study, Meta-2002 and Ceyhan-99 were determined to be the most suitable cultivars for Kahramanmaraş conditions. We think that the lines need improvement in terms of efficiency and productivity.