Halı üretiminde kullanılması amacıyla PES liflerinin performans özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Tekstil endüstrisinde en fazla kullanılan sentetik lif olan polyester, makine halıcılığında kullanımı açısından kendine önemli bir yer bulmuştur. Bu tez çalışmasında, 1200 denye doğrusal yoğunlukta 6 adet DTY (Çekimli Tekstüre İplik) polyester hav ipliği, 3.13, 2.08, 1.56 dpf filament inceliklerinde, poliüretan ve seramik disk tipleri ile yalancı büküm tekstüre işlemi uygulanarak üretilmiştir. BCF (Hacimli Sonsuz Filament) polyester ve polipropilen hav iplikleri ise 1200 denye doğrusal yoğunlukta ve 3.13 dpf filament inceliğinde üretilmiştir. Üretilen hav iplikleri ile yüz yüze wilton sistemi kullanılarak makine halısı üretimleri gerçekleştirilmiştir. Tez kapsamında üretilen iplik numunelerinin fiziksel ve mekanik özelliklerinin incelenebilmesi adına iplik numuneleri kopma mukavemeti, kopma uzaması, kıvrım kısalması ve sıcakta çekme testlerine tabi tutulmuştur. Farklı lifler ve iplik üretim metotları ile üretilen halı numunelerinin rezilyans ve görünüm özelliklerinin incelenmesi adına halı numunelerine sıkıştırma ve geri dönme, dinamik yükleme, kısa süreli statik yükleme, heksapod ve kirlenme testleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar istatistiksel olarak analiz edilip DTY PES numuneleri için filament inceliği ve disk tipinin; DTY PES, BCF PES, BCF PP numuneleri için farklı lif ve üretim teknolojilerinin, iplik fiziksel özellikleri ve halı performans özellikleri üzerine anlamlı etkiye sahip olup olmadığı belirlenmiştir. Heksapod ve kirlenme test sonuçlarının görsel değerlendirilmesinin yanında, görüntü işleme tekniği kullanılarak kişiye bağlı kalınmadan sonuç elde edilebilmesi amacıyla algoritmalar geliştirilmiştir.

Polyester fiber is the most widely used synthetic fiber in the textile industry and it has an important place in terms of its usage in machine carpeting. In this thesis, 6 DTY (Drawn Textured Yarn) polyester pile yarns with a linear density of 1200 denier, were produced by using 3.13, 2.08, 1.56 dpf fineness filaments. False twist texturing was performed by using polyurethane and ceramic disc types. Also, BCF (Bulked Continuous Filament) polyester and polypropylene pile yarns were produced with a linear density of 1200 denier by using 3.13 dpf filament fineness. Wilton type face to face machine carpets were produced with these the pile yarns. In order to examine the physical and mechanical properties of the yarn samples, yarn samples were subjected to breaking strength, breaking elongation, crimp contraction and shrinkage tests. To examine the resilience and appearance properties of carpet samples produced with different fibers and yarn production methods, compression and recovery, dynamic loading, short-term static loading, hexapod and soiling tests were applied to the carpet samples. Filament fineness and disc type for DTY PES samples; different fiber and production technologies for DTY PES, BCF PES, BCF PP samples were analyzed statistically and it was determined whether these parameters have a significant effect on yarn physical properties and carpet performance properties. In addition to the visual assessment of the hexapod and soiling test results, different algorithms were developed with the image processing technique for the hexapod and soiling tests in order to obtain results without depending on the person.