Orman kaynaklarının sunduğu ekosistem hizmetlerine ilişkin toplumsal bilinç düzeyinin araştırılması: Malatya ve Kahramanmaraş illeri örneği

Abstract

İnsanoğlu ormanla daima iç içe olmuş ve bu eşsiz kaynaktan değişik şekillerde faydalanmıştır. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkileri, nüfusun artması, sanayileşmede yaşanan artış, çarpık kentleşme, yanlış arazi kullanımı ve yaşam düzeyinin yükselmesine bağlı olarak ormanlardan faydalanmanın şekli zamanla değişmiştir. Ormanların ürettiği faydaların çeşitliliği ormanları aynı zamanda bir kaynaklar topluluğu haline getirmektedir. Genellikle ormanla etkileşim halinde olan toplumlar orman kaynaklarının en yüksek faydayı sağlayacak şekilde planlanması ve faydalanmaya konu edilmesini amaç edinmektedir. Bu süreçte toplumun orman kaynaklarına yönelik bakış açısı ve algısı, orman kaynaklarına ilişkin taleplerin belirlenmesinde ve bu kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasında etkili olmaktadır.Bu çalışma ile Malatya ve Kahramanmaraş'ta yaşayan insanların orman kaynaklarının sunduğu ekosistem hizmetlerine ilişkin bilinç düzeylerinin belirlenmesi ve şehrin orman varlığı ile şehirde yaşayan insanların bilinç düzeyi arasında ilişki olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla hazırlanan 47 soruluk anket formu yüz-yüze görüşme yöntemi ile Kahramanmaraş'ta 291 ve Malatya'da 289 kişiye uygulanmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda, anket verilerinin analizinde; frekans ve yüzde analizi ile çapraz tablo analizi ve khi-kare bağımsızlık testi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Malatya ilindeki katılımcıların %12,1'inin orta, %87,9'unun yüksek düzeyde bilince Kahramanmaraş ilindeki katılımcıların ise %5,5'inin orta, %94,5'inin yüksek düzeyde bilince sahip olduğu belirlenmiştir. Kahramanmaraş ve Malatya'da ormandan faydalanma şekli, ormancılık teşkilatının yaptığı çalışmalar ve ormana bakış açısı ile yaş, cinsiyet, eğitim ve aylık gelir düzeyi arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir.

Mankind has always been intertwined with the forest and has benefited from this unique resource in different ways. The way of utilization from forests has changed over time due to the effects of global warming and climate change, increase in population, unplanned urbanization, increasing industrialization, wrong land use and rising living standards. The diversity of benefits produced by forests also makes forests a community resources. Generally, societies that interact with the forest aim to plan and utilize forest resources in a way that will provide the highest benefit. In this process, the society's perspective and perception towards forest resources is effective in determining the demands for forest resources and using these resources effectively.With this study, it is aimed to determine the awareness level of people living in Malatya and Kahramanmaraş about the ecosystem services provided by forest resources and to investigate whether there is a relationship between the forest existence of the city and the consciousness level of the people living in the city. For this purpose, a questionnaire consisting of 47 questions was applied to 291 and 289 people respectively in Kahramanmaraş and Malatya by face-to-face interview method. For the purpose of the research, frequency and percentage analysis, crosstab analysis and chi-square independence test were used. As a result of the study, it was determined that 12.1% of the participants in Malatya had a medium level of consciousness, 87.9% of them had a high level of consciousness, while 5.5% of the participants in Kahramanmaraş had a medium level of consciousness and 94.5% had a high level of consciousness. Significant relationships were found between the way of benefiting from the forest, forestry organization's studies and the perspective of the forest, and the variables of age, gender, education and monthly income level in Kahramanmaraş and Malatya.